Aşı bulan bilim adamları ve aşıların yararları

Virüsler ve bakteriler canlıların hastalanmasına ve tedavi olmadığı takdirde ölümlerine bile neden olan hastalıklara yol açmaktadır. Bu nedenle bilim adamları hastalıklardan korunmak için çeşitli yöntemler geliştirmişlerdir. Hastalıklara karşı bağışıklık sağlama amacı ile insan veya hayvan vücuduna verilen, zayıflatılmış hastalık virüsüne aşı adı verildi. Hastalık etkeninin parçaları veya salgıları ile oluşturulan çözelti olan aşı beli bir takvimle insanlara ve evcil hayvanlara zerk edilir. Aşılar üzerinde uzun çalışmalar sonucu elde edilen koruyucu ve hayat kurtarıcı panzehirlerdir. Bu nedenle aşıları bularak insanların ve canlıların hayatını kaybetmesine engel olan bilim adamlarına ne kadar minnet duysak azdır. Bilim adamları günümüzde de hala aşısı bulunmayan kanser türleri ve çeşitli hastalıkların üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Hangi hastalığın aşısını, hangi bilim adamı buldu?

Çiçek aşısını kim buldu?

Çiçek hastalığı, ciltte irinli kabarcıklar dökerek izler bırakan, ateşli, ağır ve bulaşıcı bir hastalıktır. Variola da denen hastalık en çok çocuklarda görülür. Çiçeğin etkeni Poxvirus grubundan bir virüstür. Çiçek hastalığına karşı sistemli aşılama 1796 yılında Edward Jenner tarafından başlatılmıştır. Yıllar içinde bağışıklık bilimi gelişerek çok büyük ilerlemeler olmuştur. Aşılama ile ilgili ayrıntılı bilgiler Jenner’den 100 yıl kadar sonra Pasteur tarafìndan elde edilmiştir. Pasteur infeksiyon hastalıklarının kaynağının mikroplar olduğunu keşfetmiştir.

Difteri Aşısı kim buldu? 

Hastalığa Pierre Bretonneau tarafından klinik bulgular tarif edilerek Difteri adı verilmiştir. 1923 de hastalığın emin ve etkili aşısı bulunarak uygulamaya konmuştur. 1883 de difteri basili Edwin Klebs tarafından tarif edilmiş ve Friedrich Loeffler tarafından kültürü yapılmıştır ve bu nedenle de 1884 den itibaren Klebs-Loeffler basili adı verilen bu basilin hastalığın etyolojisinden sorumlu olduğu kabul edilmiştir.

Verem Aşısnıı (Tüberküloz) kim buldu?

Alman hekim Heinrich Hermann Robert Koch tarafından bulunmuştur. Verem’e neden olan Mycobacterium tuberculosis adlı bakteriyi 1882’de keşfetmiştir. 19. yüzyılın ortalarında çok ölümcül olan tüberküloz Koch’un araştırmalarının konusu olmuştur. Hasta bir akciğer parçacığının dokuları içinde boyama usulüyle kahverengine boyanmış bir çok canlının kıpırdadığını gördü. İşte bunlar ölümcül verem hastalığının mikrobuydu.

Bu önemli buluş bütün dünyada büyük yankılar uyandırdı. Bu arada bir çok bilgin ve doktorla birlikte çeşitli ülkelerde uyku hastalığı, malarya, tifüs gibi hastalıklar üzerinde incelemeler yaptı. Kolera hastalığını meydana getiren vibrion basilini buldu. Bütün bu keşiflerinden ötürü de 1905 Nobel ödülünü kazandı.

Tetanos Aşısını kim buldu?

Emil Adolfvon Behring ve Shibasaburo Kitasato tarafından bulunmuştur. Eski Mısır ve Yunan hekimlerinden bu yana bilinen tetanosun tanımı 1888’de Gowers tarafından yapılmıştır. Nicolaire 1884’te toprak bakterilerinden striknin benzeri bir toksini saptamıştır. Behring ve Kitasato 1890’da tetanoz toksoidi ile aktif immünizasyonu sağlamışlardır. 1927 yılında Ramon ve Zoeller tarafından günümüzde kullanılan aşısı bulunmuştur

Çiçek Aşısını kim buldu?

Edward Jenner İngiltere’de bir operatörün yanında uzun süre çalıştıktan sonra tıp öğrenimini geliştirmek için Londra’ya gitmiş ve orada John Hunter’in öğrencisi olmuştur. Hocasının tavsiyesiyle 1775 yılında, o dönemlerdeki en yaygın ve can alan hastalık olan çiçek hastalığı ile ilgili araştırmalara başlamıştır. Araştırmaları sonucu çiçek hastalığına aşı bulan Jenner, köyünde baş gösteren çiçek hastalığı salgını karşısında çocuklar üzerinde aşısını denemiş ve olumlu sonuçlar aldığını ispat etmiştir. 1796’da buluşu ile ilgili ayrıntılı bir rapor yayımlamış ve buluşunu sunmuştur. Ancak dönemim tıp bilginleri aşıya karşı çıkmışlardır. Fakat elde edilen sonuçların başarısı sebebi ile 1870 yılına gelindiğinde binlerce insan aşılanmıştır. Daha sonraki yıllarda çiçek aşısı İngiltere’nin dışında da tüm dünyada kullanılmaya başlamıştır.

Çocuk Felci Aşısını kim buldu? 

ABD’li hekim ve Bakteriyolog Jonas Edward Salk tarafından bulunmuştur. İlk çocuk felci salgını 1887 yılında Stockholm’de tanımlanmıştır. Daha önce çeşitli aşılama yöntemleri başarısızlıkla sonuçlansa da 1954 yılında Salk ölü çocuk felci aşısını (IPV), 1957’de Sabin canlı zayıflatılmış ağızdan uygulanan çocuk felci aşısını (TOPV) geliştirmiştir. Günümüzde bu iki araştırıcının aşıları kullanılmaya devam etmektedir.

Hepatit Aşısını kim buldu? 

Baruch Samuel Blumberg tarafından bulunan virüs kökenli hepatit tüm dünyada önemli bir sağlık sorunudur. Bugüne değin virüs hepatitine neden olan beşten çok virüs saptanmıştır. Bunlar A,B,C,D ve E tipleridir. Çeşitli yan etkiler ve komplikasyonları olsa da aşı hepatit B virüsüne karşı tam bir bağışıklık sağlar. Hepatit B (sarılık) Aşısı 1976′da Maupas ve Hillemann tarafından bulunmuştur.

Boğmaca  Aşısını kim buldu? 

Boğmaca bulaşıcı, zatürreeye, beyin işlevinde bozukluklara yol açabilen ağır bir enfeksiyon hastalığıdır. Boğmaca aşısını 1923’te Madsen ve arkadaşları bulmuştur. Çocuklarda sık görülen hastalığın aşısı genellikle difteri ve tetanos aşısıyla birlikte uygulanır.

Menenjit Aşısını kim buldu? 

1968 yılında meningokok C menenjiti aşısı, 1971 senesinde meningokok A menejiti aşısı geliştirilmiştir. 1978 yılında pnömokok infeksiyonlarına karşı kullanılmak üzere pnömokok aşısı üretilmiştir. Bu gün genel olarak menenjit aşısı olarak bilinen Hemofilus influenza tip B aşısı 1980 yılında geliştirilmiştir

Diğer Aşıların Bulunuş Tarihleri

Kuduz Aşısı Bulunuşu

1885 yılında Pasteur tarafından bulunmuştur

Kolera Aşısı Bulunuşu

1892 yılında Laffnike tarafından bulunmuştur

Tifo Aşısı Bulunuşu

1896 yılında Wright tarafından bulunmuştur

Humma Aşısı Bulunuşu

1932 yılında Sellard ve Laigret tarafından bulunmuştur

Kabakulak Aşısı Bulunuşu

 

1949 yılında Smorodintsev tarafından bulunmuştur

Kızamık Aşısı Bulunuşu

1960 yılında önce Edmonston ve daha sonra Schwartz tarafından oluşturulmuştur.

Kızamıkçık Aşısı Bulunuşu

1962′de kızamıkçık aşısı Weller, Neva ve Parkmann adlı araştırıcılar tarafından geliştirilmiştir.

Ölü Kabakulak Aşısı Bulunuşu

Ölü kabakulak aşısını 1966 yılında Weibel, Buynach, Hillemann ve daha sonra Takashashi üretmeyi başarmışlardır.

Su Çiçeği Aşısı Bulunuşu

1973 yılında Takashashi tarafından bulunmuştur.