Arı Sokmaları ve Arı Sokması Tedavisi
Ne kadar dikkat ederseniz edin, bir arı günün birinde canınızı yakabilir. Piknik yaparken, ağaçlar altında yürürken ya da gölgede oturmuş dinlenirken bir arıyla başınız belaya girebilir. Arı soktuğunda paniğe kapılmayın. Belirtileri bekleyin. En azından sokma yerinde bir kızarıklık ve şişme göreceksiniz. Bu yerel tepki son derece normaldir. Sistemik, yani genel bir tepkiye karşı uyanık olun. Sokma yerinin uzağında kurdeşen görürseniz alerjik tepki veriyorsunuz demektir. Fark edeceğiniz her çeşit anafilaksi belirtisi tehlikeli bir durumun habercisi olabilir.
Arı sokmasında en küçük bir alerjik tepki saptadığınızda hekime başvurun. Ciddi tepkiler yalnızca boğazda bir gıcıklanmayla ya da döküntüyle başlayabilir. Ama dakikalar içinde anafilaksi bütün şiddetiyle ortaya çıkabilir. Ne kadar vurgulasak azdır: Arı sokmasına karşı alerjik tepkileri sakın hafife almayın. Hemen acil yardım almaya çalışın.
Daha önce arı sokmasına bağlı alerji belirtileri göstermiş-seniz, muhtemelen hekiminiz yanınızda acil enjeksiyon yapmaya yönelik hazır bir kît bulundurmanızı isteyecektir. Kitte alerjik tepkileri durdurmak için hızlı etki gösteren bir çeşit adrenalin (efinefrin) yer alır. Bu ilaç kan damarlarını büzer, akciğerlerdeki kasları gevşetir, şişmeyi azaltır ve kalp atımlarını uyarır. Efinefrin kitini her zaman yanınızda taşımalısınız. Çünkü olay daha önce hafif biçimde ortaya çıkmış olsa bile, böcek yeniden soktuğunda benzer ve hatta daha şiddetli bir tepkinin gelişme olasılığı yüksektir. Hazır kitteki otomatik enjektörün kullanımı kolaydır. Aleti kalçanın hemen altına dayar ve düğmesine basarsınız. İşlem sırasında hemen hiç acı duyulmaz. İlaç zerk edildikten sonra belirtilerin hızla gerilediği görülür. Unutmayın, adrenalin acil müdahale ilacıdır. Müdahaleden sonra hiç zaman yitirmeksizin hekime gitmeniz gerekir.
İlacın etkisi yaklaşık 20 dakika içinde azalmaya başlayabilir. Tehlikeli belirtilere karşı tek doz—özellikle birden çok arı sokması durumunda—yetersiz kalabilir.
Sîzi hangi böceğin soktuğunu bilmeniz ve bunu hekime söylemeniz işe yarayacaktır. Sokan böcek balansı mı, yoksa yabanarısı mı? Bunların zehirleri arasında küçük farklar vardır ve siz yalnız birine karşı alerjik tepki geliştiriyor olabilirsiniz. Ayrıca balansı ucu kertikli iğnesini deride bırakarak uzaklaşır ve bu arada gördüğü hasar nedeniyle ölür. Deriye saplı kalan ucu kertikli, içi boş iğne, çoğu zaman iğneye bağlı kalan zehir kesesi hâlâ bir miktar zehir içeriyor olabilir. Dolayısıyla iğneyi vücudunuza daha fazla zehir enjekte etmeden çıkarmanız gerekir. Bunun için ucu kör bir bıçağı ya da bir kredi kartını sokulan yerin yakınına bastırın ve iğneyi çıkarmak üzere deriniz boyunca sürtün. Sakın cımbız kullanmayın. Çünkü yapacağınız sıkıştırma hareketi derinize daha çok zehir girmesine neden olabilir.
