Arı Sokmalarında İlk Yardım
Arılar, kuyruk uçlarındaki iğneleri ile sokarlar. Bazı arıların iğneleri soktuğu yerde kalır. Bu iğneler eğik olduklarından deriden çıkmazlar. Bir defa sokan arı (iğne kalırsa) ölür. İğnesini deriden çıkaran arılar ise defalarca iğnelerini kullanırlar. Özellikle yabani arılar bu tiptedir. Zehirleri formik asit içerir. Duyarlı kişilerde arı sokmaları ölüme yol açabilir. Ancak arı ağız içinden sokarsa ödem yaparsa boğulmaya yol açar. Kalp ve böbrek hastaları da arı sokmalarına karşı hassastır. Arı sokmalarında belirti olarak şunlar görülür; arının soktuğu yerde şişme ve şiddetli ağrı vardır. Bu lokal belirtilerin yanında lokal kaşıntı, uyuşma, bulantı, kusma, baş dönmesi ve baş ağrısı, ateş yükselmesi, solunum güçlüğü ve kalp atışlarında düzensizlik görülür. Ödemli deri kızarır. 2-3 gün kadar süren kaşınma görülür. Eğer çok miktarda arı sokmuşsa solunum ve dolaşım yetmezliği, şok, koma, kollap ve ölüm meydana gelebilir.
İlk yardım olarak da arının iğnesi ilk fırsatta çıkarılır. Sokulan yere amonyak, karbonat, iyot ya da permanganat sürülür. Bunların olmadığı yerde lokal olarak soğan, sarımsak ve maydanoz uygulanır. Ağız içinden arı sokması durumunda ağız tuzlu su ile gargara edilir. Tuzlu su azar azar yutulur. Varsa tracheal tüp (soluk borusu tüpü) yoksa koparılmış çaydanlık ibriği, boru, sert hortum vb. koyarak solunum sağlanır acilen hastaneye sevk edilir. Allerjik reaksiyonları önlemek için ise tıbbi tedavi uygulanır.
Zehirli Örümcek Isırmasında İlk Yardım
Örümcek ısırmalarında belirti olarak ışınlan yerde şiddetli ağrı, solunum güçlüğü, morarma, bulantı ve kusma, terleme ve kas krampları şok ile damar felci görülebilir. İlk yardım olarak da ısırılan yere amonyak veya permanganat sürülür. Aynı amaçla karbonat bulamacı veya sirke sürülür. Ağrının giderilmesi içinde ağrı kesiciler verilerek tıbbi tedavi için hastaneye sevk edilir.
Köpek Isırmalarında İlk Yardım
Bu tür yaralanmalara sık olarak rastlanmaktadır. Daha çok bacak ve kolda ısırma sonucu olan yara ısırma şekli ısıran hayvanın büyüklüğüne göre ısırık yarası kol ya da bacağın her iki yüzünde görülebilir. Köpek ısırmalarında ilk akla gelecek durum “kuduz-rabies-tolwut” tehlikesidir. Çünkü köpek salyası ile kuduz virüsünü dişlerin açtığı yaradan vücuda verir. Kuduz köpeğin ısırdığı insan ve hayvanlarda kuduzu diğer canlılara bulaştırdığı bilinmektedir.
Isıran köpek derhal yakalanıp ve eşgali belirlenerek gözlem altına alınmalıdır. Köpeğin kuduz olup, olmadığını anlamak için 10 günlük bir karantina -müşahede-altında tutulur. Bu süre içinde ölmeyen köpeklere 10 gün sonunda klinikman sağlam raporu verilir. Ancak bazı kuduzun çok uzun sürede ortaya çıkabileceği unutulmamalıdır. Eğer köpek kuduz ise 48 saatten sonra kuduz belirtileri görülmeye başlar, ağzını kapatmakta güçlük çeker, kuyruğunu bacakları arasına alır, salyası akar, etrafına saldırır, sudan korkar, gözleri şaşı gibi olur (nistagmus) pupillalar da (göz bebeği) düzensiz büyüklüktedir. Eşgâli belirlenerek gözlem altına alınan köpeğin aşılı olup olmadığı sahipli olup almadığı tespit edilir. Köpek gözlem altında iken ölürse başı kesilerek formol solüsyonu içinde laboratuvara gönderilir. Işınlan kişiler her ihtimale karşı kuduz serumu ile aşısı yapılmalıdır. Işınlan yer derhal bol sabunlu su ile yıkanır ve temiz bir bezle kapatılır. Gerekirse sağlık kuruluşunda tetanoz aşısı da yapılabilir.
