ANNELİK DAVRANIŞI

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ertuğrul Eşel, anneliğin çok tipik davranış kalıpları olan ve beyindeki özel nöral sistemler tarafından yönetilen ve yürütülen tamamen doğal bir süreç olduğunu ifade etti.

Annelik davranışının genetik, çevresel ve hormonal etkenlerin birlikte beyinde oluşturduğu süreç sonucu ortaya çıktığını ifade eden Eşel, ‘İnsandaki annelik davranışı ve bu davranışı sağlayan beyin sistemleri milyonlarca yıllık evrimsel gelişimin bir ürünüdür’ dedi.

Beyinde annelik davranışlarının gelişmesiyle evrimsel sürecin birbiriyle bağlantılı olduğunu belirten Eşel, şunları söyledi:

‘Canlılar arasında en uzun bebeklik dönemi insanlardadır. Bunun nedeni insanın beyninin diğer tüm canlılardan daha büyük olması ve beynin gelişmesinin, ancak yıllar içinde tamamlanabilmesidir. Yani beyin gelişimi doğumdan sonra da yıllarca devam etmektedir. Uzun çocukluk dönemi bazı mecburiyetleri beraberinde getirmiştir. Bu nedenle çocuk, uzun süre anne bakımına ihtiyaç duymaktadır. Çocuğun beyin gelişimini sağlıklı tamamlaması için annenin yanında daha uzun süre kalmasına ihtiyaç vardır.’ Çocuğun normal fiziksel ve biyolojik gelişimi için anne bakımına ve sık dokunulmaya ihtiyacı olduğunu vurgulayan Eşel, çocuğun anneye ihtiyaç duymasının yanı sıra beyin yapıları nedeniyle çocukları ile ilgilenen onunla çok vakit geçiren ve ihtiyaçlarını karşılayan annelerin kendilerini ödüllendirilmiş kabul ettiklerini anlattı.

Annelerinin yeterince ilgilenmediği çocuklarında birtakım sorunların ortaya çıkabileceğine işaret eden Eşel, şöyle devam etti:

‘Anne yokluğu çocukta, sosyal, davranışsal ve bilişsel işlevlerin gelişiminde geriliğe, strese cevap sisteminin anormal gelişimine, ilerde kendisinin de iyi anne olamamasına, öğrenme ve hafıza bozukluklarına yol açar. İhmal edilmiş çocuklarda stresle artan maddelere bağlı olarak beyin gelişimi bozulur. Öte yandan, çocukların anne ve babaların hayatlarına etkisi araştırılmıştır. Doğan her çocuğun annenin ömrünün kısalmasına sebep olduğu, doğan her bir kız çocuğunun da babanın ömrünün uzamasına sebep olduğu bilinmektedir.’ Annenin çocuğuna bağlanması ve bakımını yapmasının içinde bulunduğu sosyal etkenlerle ilişkisi olduğunu da kaydeden Eşel, annenin özellikle gebelik sırasında fakirlik, çok çocukluluk veya eşin iyi olmaması gibi çevresel koşullar nedeniyle, çocuğa gösterilen sevgisinin azaldığını, bu durumda çocuğun davranışlarının kalıcı biçimde değişmesine yol açtığını bildirdi.

İnsanların beyninin evrimsel gelişiminin, neslin devamının sağlanmasına odaklandığını anlatan Eşel, tüm memeliler gibi insanda da annelik davranışının doğal ve otomatik olarak nörobiyolojik sistemler tarafından başlatılması ve sürdürülmesi sayesinde, yeni doğan bebeğin korunup kollanması ve böylece neslin devamının garanti altına alındığını sözlerine ekledi.