Bir bebeğin, doğduğu andan altı aylık olana kadar, yiyecek ve içecek olarak sadece anne sütüne ihtiyaç vardır. Anne sütü üstün içeriği ile yeni doğan bebeğin tüm gereksinimini 6 ay boyunca tek başına karşılayabilen, kolay sindirilebilen ideal bir besindir.
İnek sütü, piyasadaki hazır mamalar ve evde pirinç unu ile yapılan mamalar hiçbir zaman anne sütünün yerini tutamaz.
Bir bebek için en iyi besin anne sütüdür. Anne sütü bebek için, ideal bir besin olmasının yanı sıra; bebeği ishal, öksürük, grip gibi hastalıklardan koruması nedeniyle de diğer besinlerle kıyaslanamayacak değerde bir besindir. Bebeğin susuzluğunu gidermek için, ilk dört ayda ayrıca su ya da şekerli içecekler verilmesine gerek yoktur.
Anne sütü, türe özgü bir salgıdır ve başka hiçbir besin maddesi anne sütünün bebeğe sağladığı yararları sağlayamaz.
Mikrobik hastalıkları önleyici maddeler, annenin ilk sütünde daha fazla bulunması nedeniyle; bebeğe, doğar doğmaz anne sütü verilmesi büyük önem taşımaktadır.
Anne sütü ile beslenen bebeklerde hafif veya hayatı tehdit eden ciddi enfeksiyonlara daha az rastlanmakta, alerji ve ani bebek ölümleri, anne sütü almayanlara göre daha az görülmektedir. Bağışıklık sistemi güçlenmekte, özellikle solunum ve sindirim sistemi enfeksiyonları azalmaktadır. Anne sütü alan bebek hastalansa bile, enfeksiyonu daha kolay atlatmaktadır.
Annesini emen bebeğin zihinsel gelişimi ve ilerideki okul başarısı daha iyi olmakta, anne-bebek arasındaki bağ daha kolay ve güçlü kurulmaktadır.
Bebekliğinde yeterli süre anne sütü almış erişkinlerde lösemi, diyabet gibi bazı hastalıkların sıklığı da azalmaktadır. Bu dönemde tek başına anne sütü ile beslenen bebekler normal büyür ve gelişirler.
Bebekler doğumdan hemen sonra, ilk yarım saat içinde emzirilmeye başlanmalıdır. Bebeklerde emme refleksinin en kuvvetli olduğu an doğumdan sonraki 20-30 dakikadır. Ayrıca bebeğin yaşantısının ilk 24 ayında, en önemli A vitamini kaynağı annesinin sütüdür.
Zamanından önce doğum yapan annelerin sütü ise, miadında doğum yapanlardan daha farklıdır. Bu dönemde süt, ‘ağız’ adı da verilen ilk süte, yani ‘kolostruma’ benzer ve erken doğan bebeğin sağlığı için gereklidir. Mikroplara karşı antikor ve protein deposu olan kolostrum, bebeğin adeta bir ‘ilk aşısıdır’.
Anne sütü ile beslenen bebekler, genel olarak daha sağlıklı oldukları için daha az doktora gitme gereksinimi görülür.
Ayıca son yıllarda elde edilen bulgular, emzirmeyen kadınlarda kemik erimesinin 4 kat fazla görüldüğünü ortaya koymuştur.
Anne sütünün içerdiği bazı kimyasal maddeler, bebeğin daha kolay uykuya dalmasına yardımcı olur. Sinirli bebekler daha kolay sakinleşir. Anne sütü içerisinde bulunan “endorfinler”, bebek için doğal bir ağrı kesici görevi görür.
Memeden emmek, biberondan emmeye göre bebeğin diş ve çene gelişimi için daha uygundur. Memeden emerken biberona göre 60 kat fazla enerji harcayan bebeğin çene kasları daha kuvvetli olur. Düzgün gelişen bir çenede çıkan dişler ise daha düzgün ve sağlıklıdır. Emziren annelerin bebeklerinde, mide içeriğinin yemek borusuna kaçması (reflü) daha kısa süreli ve daha az görülür.
Bebek 6 aylık olunca, diğer yiyecek ve içeceklerin de verilmesi gerekir. Emzirme, bebek bir yaşına gelinceye kadar diğer gıdalarla birlikte sürdürülmeli, mümkünse daha uzun bir süre devam ettirilmelidir. Çünkü ikinci yaşta anne sütü diğer gıdalara ek olarak verildiğinde, çocuğu hastalıklara karşı korur.
Anne Sütünün Yararları
- Emzirme kadınlara özel bir durumdur ve anne ile bebek arasında güçlü bir duygusal bağ oluşmasını sağlar. Bu güven bağı çocukluk dönemine kadar devam eder.
- Emzirme bebeğin duygusal gereksinimlerini karşılar.
- Anne sütü bebek için mükemmel bir besin maddesidir.
- Emzirmek, annede meme kanseri riskini azaltır.
- Anne sütü her zaman hazırdır.
- Anne sütünün sindirilmesi daha kolaydır.
- Mama ile beslenme, kız bebeklerin ileride meme kanseri olma riskini arttırmaktadır.
- Anne sütü mekonyumun atılmasını kolaylaştırır.
- Anne sütü ile beslenen çocuklar daha zeki olur.
- Emzirme, crohn (sindirim sistemi bozukluğu) hastalığına karşı koruma sağlar.
- Emzirme sayesinde annenin doğum sonrası kilo vermesi kolaylaşır.
- Emzirme doğum sonrası kanamaları azaltır.
- Emzirme doğum sonrası annenin rahminin küçülmesini kolaylaştırır.
- Anne sütü bağışıklık ile ilgili maddeler içerir ve bebeğin bağışıklık sisteminin gelişimini kolaylaştırır.
- Mama ile beslenen bebeklerde tip 1 diyabet riski artar.
- Emzirme “endometriozis” (çikolata kisti) gelişimini azaltır.
- Emzirme annede yumurtalık kanseri riskini azaltır.
- Mama, bebekte alerji gelişme şansını arttırır.
- Anne sütü sentetik hormonlar içermez, tamamen doğaldır.
Emzirme
Emzirmeye, doğum şekli normal veya sezaryen olsun, mümkün olduğunca doğumdan hemen sonra başlanmalıdır. Çünkü saatler süren doğum eylemi sonrasında dünyaya gelen bebek, yorgun ve açtır.
Her anne emzirme yeteneğine sahiptir. Önemli olan bu yeteneğini uygun şekilde kullanabilmektir.
Bebeğe ilk sütün (ağız sütü) verilmesi çok önemlidir. Ağız sütü, enfeksiyonlara karşı koruyucu maddelerden çok zengin bir besindir.
Anne sütü, bağışıklık maddeleri ve insanlarda hastalık yapan birçok mikroorganizmayı öldürecek maddeleri bünyesinde bulundurur.
Doğumun hemen ardından bebeğin emzirilmeye başlanması anne sütü yapımını harekete geçirir. Emzirmeye, doğumdan sonraki ilk yarım saatte başlanmalı, daha sonraya bırakılmamalıdır. Bazı yörelerde, bebeklere doğumu izleyen ilk birkaç gün gelen, ağız ya da kolostrum adı verilen koyu kıvamlı sarımsı anne sütü verilmez. Bu yanlış bir uygulamadır. Kolostrum, bebekler için yararlıdır ve onları sık görülen başlıca hastalıklara karşı korur. Bebeğin, anne sütü gelene kadar kolostrumdan başka herhangi bir yiyeceğe ve içeceğe ihtiyacı yoktur.
Birçok annenin, özellikle ilk çocuklarında, emzirmeye başladıklarında yardıma ihtiyacı vardır. Deneyimli ve anlayışlı bir kişi, annenin sık rastlanan birçok probleminin üstesinden gelmesine yardımcı olabilir.
Loğusalık döneminde sütün bol bir şekilde gelmesi için annenin uygulaması gereken iki konu vardır: Bebeğini sık sık emzirmek ve bol miktarda sıvı tüketmek.
Sütün bol ve uzun süreli gelebilmesi için bebek her istedikçe ve de sık sık emzirilmelidir.
Emzirmede her iki göğüs birden kullanılmalıdır. Daima bir önceki emzirmede kullanılan son göğüsten başlanmalıdır.
Göğüs temizliğinde sık sık sabun kullanılmasından kaçınılmalıdır.
İlk 4-6 ay içerisinde bebeklere anne sütü dışında hiçbir ek gıda verilmemelidir.
Emzirme meme başından değil, meme başı çevresindeki koyu renkli kısmı kaplayacak şekilde yaptırılmalıdır.
Bebekler doğduklarında, hayatlarının ilk 4 gününde kendilerine yetecek kadar vücutlarında yedek su ile birlikte doğarlar. Bu nedenle anne sütü bollaşana kadar dışardan su veya diğer içeceklerin verilmesine gerek yoktur.
Emzirmede en rahat pozisyon seçilmeli ve bebeğin başı ve gövdesi tam olarak anneye dönük olmalıdır.
Emzirme Sırasında Dikkat Edilecekler
- Bebek burnundan rahat nefes alabilmelidir.
- Bebeğin pozisyonu rahat olmalıdır.
- Anne memesinin baş kısmı, bebeğin ağzına iyi oturmalıdır.
- Besleme süresi yeterli olmalıdır.
- Beslenme aralıkları bebeğe göre ayarlanmalıdır.
- Beslendikten sonra bebeğin gazı çıkarılmalıdır.
- Bebeklerin kendilerine özgül refleksleri vardır, emzirirken bu hareketlere dikkat edilmelidir.
- Her öğünde, her iki meme de emzirilmelidir.
- Meme başı bakımı yapılmalıdır.
Anne Sütünün Verilmemesi Gereken Durumlar
Bazı durumlarda anne sütü vermek uygun olmayabilir.
Annenin herhangi bir nedenle süte geçen ve bebeğe zararlı olabilecek ilaç kullanımında, anne sütü vermek doğru değildir. Her türlü ilaç bu kısıtlamaya dâhil değildir. Bazı ilaçlar süte geçmez, bazıları da ya çok az miktarda geçer ya da geçmesi bebekte olumsuz bir olaya neden olmaz. Buna ancak bebeğin doktoru karar vermelidir.
Annenin sütten geçebilecek veya solunum yolu ile bulaşabilecek bir hastalığı oluşmasında anne sütü verilmemelidir. Bazı hastalıkların mikrobu sütten bebeğe geçebilecek özellik taşır. Bu tür hastalıklar nadirdir fakat solunum yolu ile geçen hastalıklarla çok daha sık olarak karşılaşılır. Bu durumda anne sütü kesilmesi kesin şart değildir. Anne emzirme esnasında ağız ve burnunu bir tıbbi maske ile kapatabilirse bulaşma olasılığı büyük ölçüde azalır.
Annede meme iltihabı varsa anne sütü verilmemelidir. Bu memelerin iyi boşalmadığı ve meme başında oluşan küçük çatlaklardan içeriye enfeksiyon etkenin girmesi ile meydana gelir.
Anne Sütünü Saklama Koşulları
Yakın zamanda yapılan çalışmalarda, anne sütünün buzdolabı veya derin dondurucuda saklanması ile besin değerini kaybetmeden korunabildiği ortaya çıkmıştır.
Yapılan çalışmalar, anne sütünün bakteri üremesine dirençli olduğunu ve oda ısısında 10 saate kadar özelliklerinden bir şey kaybetmeden saklanabileceğini göstermektedir. Anne sütü, kapağı iyice kapatılmış cam ya da plastik kapta saklanmalıdır.
Burada sözü edilen plastik, şeffaf sert plastik (polikarbonat) veya buğulu sert plastiktir (polipropilen). Derin dondurucu için hazırlanmış anne sütü saklama torbaları, pompaya adapte edilebilir.
Bunlar kilitli, önceden sterilize edilmiş, kalın ve özel torbalardır. Gereğinden fazla süt çözünmesini önlemek için depolanan sütün 60-120ml civarında olması uygundur. Süt, 8 günden önce kullanılacaksa, buzdolabında dondurulmadan bekletilebilir. Anne sütü sağılmadan önce, eller iyice yıkanmalıdır.
Özellikle süt bankalarında sıklıkla kullanılan bir yöntem olan pastörizasyon ile antimikrobiyal özelliklerini kaybederler.
Anne sütünün +4 derecede buzdolabında veya -20 derecede derin dondurucuda saklanması ile bakteriyel yükün azaldığı, sütün anti bakteriyel etkilerinin arttığı gösterilmiştir.
50-100cc sağılmış anne sütünü temiz bir kap veya süt saklama poşetine koyabilirsiniz. Donarken süt genişleyebileceğinden, tepeleme doldurmayınız. Tüm torbalara mutlaka tarih ve miktar yazınız. Sütü derin dondurucunun kapağına değil, en soğuk noktasına koyunuz.
Güvenli süt saklama koşulları:
- Odanın serin bir yerinde 6-8 saat
- Buzdolabının rafında 72 saat (3 gün)
- Buzdolabının buzluğunda 2 hafta-2 ay arası
- Derin dondurucuda 6 ay
Dondurulmuş anne sütünün eritilmesi ve ısıtılması
- Sakladığınız anne sütünü kesinlikle ocağın üstüne veya mikrodalga fırına koymayınız. Bu, sütün proteinini bozar ve sütün içinde oluşan sıcak noktalar bebeğinizin ağzını yakabilir.
- Süt poşetini bir kaba koyduğunuz ılık suyun içine ağzı dışarıda kalacak şekilde batırarak çözülmesini sağlayınız (benmari usulü) ve salladıktan sonra sıcaklığını kontrol ederek bebeğinize veriniz.
Unutmayın!
- Çözülmüş süt kullanılana kadar buzdolabında saklanmalıdır.
- 24 saat içinde kullanılmalıdır.
- Bebeğinizi besledikten sonra sütün arta kalanını atılmalıdır.
- Her zaman önce en eski tarihli süt kullanılmalıdır.
Benzer Yazılar:
Anne sütü, anne ve bebek arasında özel bir bağ
Anne Sütünün Yararları
Anne sütünün önemi
ANNE SÜTÜNÜN ÖNEMİ ANNE SÜTÜYLE BEBEĞİN BESLENMESİ
Anne sütünün rengi ve besleyici değeri arasında ilgi var mıdır?
ANNE SÜTÜNÜN FAYDALARI
Yeni sağılmış anne sütünün saklanması
Anne sütünün yetip yetmediği nasıl anlaşılır?
Anne Sütünün Önemi
Anne sütünün içeriğinde neler var?
