Amanita Muscaria Zehirli Mantari

Amanita Muscaria (L. ex Fr.) HOOKER (Delirtici – Zehirli)

Mantarın Özelliği

Kırmızı şapka derisi üzerinde, beyaz renkli, yumuşak lekeler, sapın volva (çanakçık) içinde bulunuşu, şapka deri­sinin altında olan etinin açık turuncu renkli oluşu, sapın şap­kaya yakın kısmında manşet (yaka) görülüşü ile hem diğer mantarlardan nemde Amanita türlerinden ayrılır

Morfolojik Özellikleri

Şapka: Genç mantarlarda üzeri beyaz siğilli, yumurta şeklinde, gelişme ilerleyince şapka şemsiye gibi açılır. Şap­ka üzerindeki deri kırmızı veya turuncu renktedir. Üzerinde yumuşak beyaz renkli lekeler vardır. Genç mantarlarda la­meller bir örtü tarafından örtülür (Velum Üniversal). Gelişme ilerleyince bu örtü sap üzerinde manşet veya yaka şeklinde görülür. Lameller: Genç mantarlarda sık dizilişli ve beyaz renkli, gelişmiş olanlarda seyrekleşir ve rengi beyaz sarımsı olur. Lamellerin enleri 7 -10 mm. civarındadır. Sap: Çoğun­lukla silindir şeklinde ve sarı renklidir. Genç mantarlarda içi dolu gelişmiş mantarlarda ise içi oyulur ve ağsı bir yapı alır. Sap toprak içinde bir volva (çanakçık) içinde bulunur. Genç mantarlarda saptan ayrı, gelişmiş mantarlarda ise şapkaya yapışmış ince çizgili sarı renkli yaka vardır. Büyüklüğü: 10-12 cm. boyunda ve 2 – 3 cm. çapındadır. Volva (çanakçık): Genç mantarı bütünüyle örten örtü, toprak içinde sapı mu­hafaza eder ve mantarın beslenmesini sağlar. Genç mantar­larda mantarın şapka kısmından daha büyük olduğu görü­lür. Mantarı tanıtan özelliklerinden biridir. Etli kısmı: Az, gevrek, şapka derisinin altında ve şapka kenarlarında açık turuncu renkte görünüşü, mantarı diğer mantarlardan ayı­ran mühim özelliklerinden biridir. Sporları: Oval ve üstü ta­nelidir. Büyüklüğü: 6,8 – 8,5 x 8,5 -11,9 mikrondur.

Yetişme Yeri Özellikleri

Haziran ayından Kasım ayına kadar, hemen her cins ormanda ve tarlalarda yetişebilir. Fakat en fazla sonbahar­da yetiştiği görülür. Mantar tek tek yetiştiği gibi 15-20 lik gruplar meydana getirerekte yetişir. Göl ve akarsu kenarla­rında yaygın olarak görülür.

Diğer Özellikleri

Bu mantar, mantarların görünüş yönünden en gösterişli olanlarındandır. Bu nedenle hemen her kitabın (mantarlar­la) kapak resmi bu mantardan meydana gelmiştir. Kitapla­rın baş sayfasına geçişi çok zehirli olduğu için değil ama, gösterişli olduğu içindir.

Mantarın yapılan analizlerinde; Musoarin, Hyosiyamin, Mantar atropini, Scopolamin ve Bufotenin gibi maddeler elde edilmiştir. Amanita muscaria mantarından zehirlenen şahıs­lar, zaman zaman güler, zaman zaman ağlar, eğer mantar­dan az miktarda yemişse hayal dünyasına dalar gider. Göz pupillarında farkedilen bir genişleme görülür. Mantar zehirlenmelerinde kullanılan atropin (Atropa belladonna bitkisin­den elde edilen) bu mantar zehirlenmesinde çok dikkatli ve kontrol edilmeden verilmemelidir, aksi halde hastada atropin zehirlenmesi ile mantar zehirlenmesi birbirine karışır (Has­ta ölebilir).

Aslında Amanita muscaria mantarı çok tehlikeli değil­dir. Fakat fazla miktarda yiyerek hastaya hiç bir ilk yardım ve klinik tedavisi yapılmazsa, çocuklarda mantarı yedikten 12 saat, yetişkinlerde ise daha sonra ölümlere sebep olabi­lir.