Alzheimer (Unutkanlık) Risk Belirleme Testi

A Beta 42 proteinin genç yaşlarda kanda yüksek bulunmasının erken dönem Alzheimer riskinin önemli göstergelerinden birini oluşturduğunu söyleyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Türker Şahiner, alzheimer testi ile ilgili bilgi verdi.

Ailesinde erken yaşta Alzheimer hastası olanlar yüksek risk grubunda!

Bugüne kadar “A Beta 42” denilen bir proteinin Alzheimer hastalığıyla ilişkisi ve yarattığı hasar bilinen bir gerçekti. Son yıllarda bilim adamlarının elde ettiği veriler, bu proteinin çok erken dönemlerde ailesinde –birinci dereceden yakınlarında- Alzeimer hastası olan kişilerde daha yüksek seviyede bulunduğu tezini güçlendirdi. Dolayısıyla bu proteinin genç yaşlarda kanda yüksek bulunması erken dönem Alzheimer riskinin önemli göstergelerinden birini oluşturdu.

Peki Alzheimer’a yol açan Amiloid Beta 42 proteini nasıl oluşuyor? Alzheimer hastalarının beyinlerinde biriken ve nöronal plak olarak adlandırılan yapılar moleküler anlamda incelendiğinde çeşitli proteinlerden oluştuğu belirlendi. Bu proteinler arasında yer alan A Beta 42 aslında vücutta çok kullanılan proteinler. Aynı zamanda beyin hücresinin, zarında kullandığı bir yapı taşı.

Fakat zaman içinde, yaşla beraber amiloid proteinlerin birbirlerine oranları değişir ve bazılarının yapıları bozulur. Hücreler, yapıları değişen bu yapı taşlarını kullanamadığı zaman beyinde birikmeye başlar. Çok fazla birikme sonrasında da hücre kendi işini yapamaz hale gelir ve ölmeye başlar. Bu da Alzhiemer’ın oluşumuna neden olur.

Türkiye’de ilk kez Anadolu Sağlık Merkezi’nde uygulamaya başladığımız alzheimer risk belirleme testi, kandaki A Beta 42 proteinin seviyesinin belirlenmesini sağlıyor. Bu proteinin yüksek olması da, kişinin Alzheimer’a yakalanma olasılığı ile ilgili ciddi bilgiler veriyor.

Test sonucu A Beta 42 seviyesinin yüksek çıkması kişinin yüzde 100 bu hastalığa yakalanacağı anlamına gelmiyor, ancak riskin yüksek olduğunu gösteriyor. Test; MR, Pet-CT ve EEG gibi görüntüleme teknikleri ve nörolojik muayene ile birleştirildiğinde unutkanlıkların, masum unutkanlıklar mı yoksa Alzheimer belirtisi mi olduğu daha netlik kazanıyor.

Bu testi kimler yaptırmalı?

Hafif bilişsel bozukluk yaşayan gruba giren kişiler bu testi yaptırabilirler. Bu gruba giren kişiler günlük yaşam aktivitelerini gayet rahat sürdürürler, her türlü sosyal faaliyetlerini gerçekleştirirler, sosyal ilişkilerinde problem yaşamazlar. Ancak unutkanlık onlar için çok büyük bir problemdir.

Bu kişiler unutkanlıkları yüzünden aynı işi defalarca yapmak zorunda kalırlar. Yapmaları gereken işleri sürekli olarak not etme ihtiyacı hissederler. Bu unutkanlıkların şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Hafif düzeyde yaşayan kişileri çevremizde çok fazla görebiliriz.

Alzheimer riski belirlendiğinde, hastalık engellenebilecek mi?

Test sonucunda kişide Alzheimer riski çıktığında, maalesef hastalığın önüne geçilemiyor. Ancak hastalığa karşı bazı koruyucu yaşam tarzı ve ilaçlarla hastalığın daha geç yaşlarda ortaya çıkması ve daha hafif seyretmesi sağlanabiliyor. Kişi, hastalığa karşı kendisini önceden hazırlayabiliyor ve çok yakın gelecekte kullanıma sunulacak umut verici tedavi yöntemlerini yaklama şansı kazanabiliyor.

Prof.Dr. Türker Şahiner