AİLE PLANLAMASI
Aile planlaması ve bu alanda yürütülen hizmetler tüm dünya ülkelerinin sağlık programlarında önemli yer tutmaktadır. İnsanlar artık aile planlaması hakkında bilgi sahibidir. Dünyadaki evli çiftlerin en az yansı, bir aile planlaması yöntemi kullanmaktadır. Ülkemizde de ana çocuk sağlığı ve toplum sağlığı açısından önemi bilinen aile planlaması hizmetlerinin kalitesinin artırılması için çalışmalar sürdürülmektedir.
1. Aile Planlamasının Tanımı
Aile planlaması; ailelerin istedikleri zaman ve bakabilecekleri sayıda çocuk sahibi olabilmeleri için yürütülen çalışmalardır.
Aile planlamasının temel amaçlan şunlardır:
Ailelere gebeliği önleme yöntemleri hakkında bilgi vermek.
Gebe kalma aralığını düzenlemek.
Aşırı doğurganlığı önlemek.
Bedenen ve ruhen sağlıklı çocuklar yetişmesini sağlamak.
Doğum yapma yaşını ayarlamak.
İstenmeyen gebelikleri önlemek.
Çocuk sahibi olamayan ailelere yardımcı olmak.
uıe planlamasının amaçlarının neıer omugunu açiKiaymız.
2. Aile Planlamasının Ana Çocuk Sağlığına Etkisi
Sık ve çok doğum yapmak hem ana hem çocuk sağlığını olumsuz yönde etkiler. İki doğum arasında en az 2-3 yıllık bir süre olmalıdır.
Sık ve çok doğum yapmanın ana sağlığına olumsuz etkileri.
Annede aşın doğurganlığa bağlı üreme sistemi hastalıkları görülebilir.
Sık gebelik sonucu beslenme bozukluklan ve kansızlık ortaya çıkabilir.
Gebelik ya da doğum sırasında ana ölümleri oranı artar.
Sık gebe kalmaya bağlı olarak düşük görülme riski artar. Düşükler ve istenmeyen
gebeliklerin sona erdirilmesi ana sağlığını olumsuz yönde etkiler.
Sık ve çok doğumlar annenin ruh sağlığını bozabilir.
Sık ve çok doğum yapmanın çocuk sağlığına etkileri:
Düşük doğum ağırlıklı bebek doğma olasılığı artar.
Bebek ölümleri artar.
Zihinsel ve bedensel gelişim bozukluklan olan bebek doğumları artabilir.
Çok sayıda çocuk, anne babanın yeterli sevgi ve ilgiyi göstermesini engeller.
Aile planlamasının ana sağlığına olumlu etkileri:
Gebelik, düşük ve doğuma bağlı ana ölümleri azalır.
Kadınlarda üreme sistemi hastalıklan azalır. < Kansızlık ve beslenme bozukluğu gibi hastalıklar azalır. Düşük ve kürtaj sayısı azalır. Sağlıklı anne sayısı artar. Aile planlamasının çocuk sağlığına olumlu etkileri: Düşük doğum ağırlıklı bebek doğma olasılığı azalır. Bebek ölümleri azalır. Çocukların beden ve ruh sağlığı gelişimi olumlu etkilenir. Aile çocuğa yeterli ilgi ve sevgiyi gösterebilir. İhtiyaçlarını yeterli düzeyde karşılayabilir. Çocukların hastalıklara yakalanma riski azalır. 3. Toplum Sağlığı Açısından Aile Planlaması
Aile planlaması hizmetleri yeterli düzeyde verildiğinde ana ve çocuk sağlığı olumlu düzeyde etkilenir. Dolayısıyla sağlıklı bireylerden oluşan toplum da sosyal ve ekonomik yönden gelişme sağlar.
Aile planlamasının toplum sağlığına etkileri:
Ailelere gebeliği önleme yöntemlerinin anlatılması ve uygulanması nüfus artış hızının yavaşlamasına katkıda bulunur.
• Gebe kalma aralığının en az 2-3 yıl olması gerekir. Aile planlaması ile bunu düzenlemek anne sağlığının korunmasını ve sağlıklı çocuklara sahip olunmasını sağlar.
• Aşırı doğurganlığı önlemek anne sağlığını korur. Araştırmalar üçüncü doğumdan sonra gebelik ve doğumla ilgili risklerin arttığını göstermektedir. Beşinci doğumdan sonra anne ve bebeğin ölüm riski artar. Aile planlaması yöntemleri aşırı doğurganlığı önler.
• Ailedeki çocuk sayısının fazla olmaması ailenin çocuklarına yeterli zamanı ayırmasını, maddi ve manevi gereksinimlerini karşılamayı kolaylaştırır. Böylece topluma bedenen ve ruhen sağlıklı çocuklar yetiştirilebilir.
• 20 yaşından önce ve 35 yaşından sonraki doğumlar anne ve bebek ölümlerini artırır. Aile planlaması bu açıdan da anne ve çocuk sağlığını korur.
• İstenmeyen gebelikleri sonlandırmak yerine istenmeyen gebeliklerin önlenmesi anne sağlığını riske atmayı engeller.
Ülkemizde aile planlaması hizmetleri sağlık evleri, sağlık ocakları, ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezleri ile hastanelerde verilmektedir. Bu kuruluşlardaki hizmetler ise hekimler, ebeler, hemşireler tarafından halka sunulur.
