Agrili Hasta Bakimi

Ağrılı Hasta Bakımı

Hastanın acil bölüme gelmesine neden olan sağlık sorununa ge­nellikle ağn da eşlik eder. Ayrıca acildeki hasta henüz hasta rolünü kabul etmemiş, tanı ve tedavi işlemleri sonuçlanmamış iken; belirsiz­liğin ortaya çıkardığı anksiyete, hemen hemen tüm acil hastaları ta­rafından deneyimlenmektedir. Anksiyete, kas gerginliği ve ağrı üçge­ni birbirini etkileyen ve ağnnın sürekliliğini sağlayan bir siklustur Bu nedenle; ister ilaçlarla ister ilaç dışı yöntemlerle ya da her iki yaklaşımın kombinasyonu ile ağn yönetiminin sağlanması ve sürdürülmesi sağlık bakım ekibinin çok önemli bir sorumluluğudur.

Etkili ağrı kontrolü ancak hasta merkezli bireysel yaklaşıma te-melleneh multidisipliner ekip ile gerçekleşebilmektedir. Ağrı yöne­timinde sözü edilen multidisipliner ekipte; ağrıyı deneyimleyen hasta, ilaçlarla ağrı kontrolünda karar verici hekim ve ilaçları uy­gulayan, etkilerini izleyen, yanı sıra masaj, sıcak-soğuk uygula­ma, dikkati başka yöne çekme, gevşeme teknikleri gibi ilaç dışı yöntemlerle ağrıyı kontrol altına almaya çalışan hemşire en önem­li elemanlardır.

Hemşirenin Etkili Ağrı Kontrolünü Sürdürme İle İlgili İşlevleri Şunlardır

Ağrı değerlendirilir: Bu işlem aktivitelerden, ağrılı uygulamalar­dan, analjeziklerden, ilaç dışı ağrı giderici işlemlerden önce ve sonra ile hastanın sözlü ağn bildiriminden sonra yapılır. Değerlendirmede geçerliliği ve güvenilirliği kabul edilmiş bir ölçeğin, fakat aynı hastada hep aynı ölçeğin kullanılması önemlidir.

Hastanın sözlü ve sözsüz ağn belirtileri izlenir: Bu kapsamda hemşire yüz ifadesi, pozisyon, iskelet kaslannda gerginlik gibi sübjektif belirtileri, akut ağrıda ortaya çıkan yaşam bulgularında artma, terleme, pupilla dilatasyonu gibi otonomik belirtileri, ağ­lama inleme gibi davranışsal tepkileri ele alır.
Hemşirelik anamnezinde analjezik kullanım ve dozunu etkileye­bilecek alkol, uyuşturucu ya da ilaç kullanımı değerlendirilir.

Önerilen dozda ve sıklıkta narkotik analjezikler uygulanır. Bu ilaçların etki ve yan etkileri izlenir. Yan etkileri arasında solu­num depresyonu, aşırı sedasyon, bulantı, kusma, konstipasyon, kaşıntı, üriner retasiyon en önemlileridir.

Postoperatif akut ağrı da olduğu gibi beklenen ağrılarda analje­ziklerin “gerektiğinde” değil “belirli aralıklarla” verilmesi ağrının önlenmesinde etkili bir yaklaşımdır. Çünkü “gerektiğinde” ilaç uygulaması hemşirelik tanılaması ve değerlendirmesini gerekti­rir. Bu durumda ağrı belli bir şiddete ulaştıktan sonra önlem alı­nacağı için hasta, daha fazla ağn deneyimleyecek, ayrıca hem­şirenin daha fazla zamanını alacaktır.

Beklenmeyen ağnlarda ağn kontrolden çıkmadan önce analjezikle­rin önleyici olarak kullanılması için hastaya ağn başlar başlamaz ya da artmadan önce ağn kesici istemesi konusunda eğitim yapılır.
Ağrı şiddeti artmadan önleyici yaklaşım hastanın ağrı çekme sü­resini kısaltır. Böylece hasta enerjisini, ambulasyon, öksürme, derin nefes alma gibi aktivitelerde kullanarak iyileşme sürecini hızlandırır. Yine önleyici yaklaşımda düşük dozda analjezikle ağrı kontrol altına alınacağı için yan etkiler az ya da hiç görül­meyecek, tedavi maliyeti düşecektir. Kontrol altına alınmış ağn-da; ağrının yeniden başlama düşüncesinin ve beklentisinin ya­rattığı korku ve anksiyete azalır.

Aralıklı olarak verilen analjezikler, ambulasyon pansuman gibi ağrılı aktivite ya da işlemlerden önce verilecek şekilde planlanır. Aktivite ya da işlem ilacın etkisi başladığı zaman yapılır. Bu süre genellikle intravenöz (IV) analjeziklerden 30 dakika, intramüs-küler (İM) analjeziklerden ise 60 dakika sonra kadardır.

Ağrı kesiciler kullanılmadığında ya da etkileri yetersiz kaldığın­da, ilaçlann etkisini arttırmak için ilaç dışı ağn giderme yöntem­leri kullanılır. İlaç dışı ağrı giderme yöntemlerinin çoğu öğretilir­se hasta ve yakınları tarafından da kullanılabileceği için hasta da kendi bakımını sürdürmenin ortaya çıkardığı benlik kontrolü, ai­lede ise acı çeken hastaları için birşeyler yapmanın mutluluk ve doyumunu yaşama olanağı yaratacaktır.

Ağrılı hastanın dinlenebilmesi için sakin bir çevre sağlanır. Hemşirelik aktiviteleri uykusunu bölmeyecek şekilde planlanır.

Hep aynı pozisyonda yatma, dolu mesane ya da IV enfüzyon bölgesinde infıltrasyon/flebit gibi rahatsızlık kaynakları araştırı­lır ve gerekli önlemler alınır.
Hastaya rahat bir pozisyon verilir. Basınca bağlı rahatsızlığı gi­dermek ve dolaşımı hızlandırmak için uyku dışında 2 saatte bir pozisyon değiştirilir.
Hasta ambulasyon dışında da yatak içinde hareket etmesi için cesaretlendirilir. Bu girişim kas gergenliğini azaltacak ve dolaşı­mı hızlandıracaktır.

Hareket ederken ya da derin nefes alma ve öksürme egzersizle­ri sırasında insizyon bölgesinde gerginliği önlemek için bu bölge ince bir yastık ya da havlu ile desteklenir.
Yatak içinde hareket ederken ya da ayağa kalkarken insizyonel gerilme ve çekilmeyi azaltmak için hastanın yatak kenarlarına tutunması söylenir.

Ağn ölçeği kullanılarak analjeziklerin ve diğer ağrı kontrol girişimlerinir etkinliği değerlendirilir ve kayıt edilir.

Ağrılı Hastaya Uygulanan Ağrı Yönetiminde Beklenen Sonuçlar Şunlardır
Ağrının sübjektif belirtileri olan; çatık kaşlar, gergin bir yüz ifadesi, kendini koruma pozisyonu, ya da koruyucu dav­ranışlar, huzursuzluk, motor aktivitelerde artma veya azal­ma, içe dönüklük, iskelet kaslarında gerginlik, dikkat süresinde kısalma, iritabilite, anksiyete ve uyku bozukluğu görülmez.
Akut ağnnın objektif belirtileri olan otonom sinir sisteminin ak-tivitesinde artma ve bunun sonucu olarak terleme, vazokonst-riksiyon, sistolik ve diastolik kan basıncında nabız sayısında artma, pupilla diletasyonu, solunum hızında değişiklik, kas ger­ginliği ya da spazmı, bulantı, kusma, abdominal distansiyon ve olası ileusa yol açabilen intestinal motilitede azalma yoktur. Ay­rıca sodyum ve su retansiyonu ve hafif hiperglisemi belirtileri veren endokrin dengesizlik ile ağlama, inleme gibi davranışsal tepkiler görülmez.