Agiz Temizligi Nasil Olmalidir

Ağız Temizliği Nasıl Olmalıdır

Bu bölümde tam bir ağız temizliğini ayrıntılarıyla ele ala­cağız. Burada vereceğimiz sırlara, gereken önemi verir ve uygularsanız karşılığım mutlaka alırsınız.
Diş ve dişeti hastalıklarının sebebi daha önce de belir­tildiği gibi ağızda -özellikle dişlerde- biriken mikrop pla­ğıdır. Öncelikle bu sebebi ortadan kaldırmamız gerektiğini de artık biliyoruz. Ama nasıl?
Önce savaş silahlarını tanıyalım:

1. Diş fırçası (2 adet kaliteli, soft-yumuşak),
2. Diş ipi ya da özel diş kürdanı,
3. Ara yüz fırçası,
4. Diş macunu (flor içeren, tadını sevdiğiniz herhangi bir diş macunu),
5. Dil temizleme aparatı,
6. Plak kontrol tabletleri.

Diş Fırçası

Diş fırçasında yapılan en büyük hata sert diş fırçası kullanımıdır. Amacımız yumuşacık plağı diş yüzeyinden uzaklaştırmaktır. Ayakkabımıza yapışmış çamuru temizler gibi dişlerimizi de temizleyeceğimizi sanırız. Bazı kişiler, dişlerindeki yıllar içerisinde oluşmuş sigara, çay, kahve le­kelerini ve ağızdaki tartarları sert fırçayla çıkarabilecekle­rini düşünürler. Oysa sert fırçalar bu taşlara ve lekelere gerekli müdahaleyi yapamaz. Aksine dişlerinizin minesin­de minik oyuklara, aşınmalara neden olurlar. Diş etleriniz de oluşan travmadan geri geri çekilerek korunmaya çalışır. Sonuçta ağza baktığınızda temiz, çürüksüz, ama soğukta, ekşide sızlayan dişleriniz vardır. Dişeti çekilmesiyle açığa çıkmış kökler görürsünüz.

Diş İpi, Kürdan

Mumlu ya da mumsuz diş ipi yada özel yapım dental kürdan: Bahsettiğimiz kürdanı evde ya da kebapçıda kul­landığınız sıradan kürdanla karıştırmayın. Dental kürdan kızılcık ağacından yapılmış, üçgen kesitinde, ucu sivri, özel kutusunda satılan kürdandır. Ülkemizde henüz çok kolay bulunamıyor. Yurtdışından arkadaşlarınıza 12 kutuluk bir sipariş verirseniz 1 yıl rahatça kullanabilirsiniz. Bulamaz­sanız diş ipi alın, ama kürdanın diş ipine göre kullanımı daha kolaydır.

Diş Macunu

Tadı, kokusu hoşunuza giden herhangi bir diş macunu kullanabilirsiniz. Hastalar diş macununa hak etliğinden daha fazla değer verir. Bunda diş hekimlerinin de payı bü­yüktür. Oysa ağız-diş sağlığında başrol fırçanındır, yar­dımcı oyunculuk diş ipi ya da kürdanın, figüranlık ise diş macununundur. Bunu basit bir testle kanıtlayabiliriz. Bir hafta boyunca parmağınıza bir miktar macun sürüp, dişle­rinizi günde iki defa macunlu parmakla ovalayıp çalkala­yın. Ağzınızı durulayın. Bir hafta sonra kırmızı ve kanayan diş etlerinizden şikayet etmeye başlarsınız. Ya da tersi bir test yapalım. Bir hafta hiç macun kullanmadan dişlerinizi düzenli fırçalayın. Diş etlerinizin pırıl pırıl olduğunu, ka­namalarınızın kesildiğini göreceksiniz. Diş macunu köpü-rür, konforlu bir fırçalama sağlar, ferahlık verir. Yeterli ve düzenli bir fırçalama ile dışardan dişlere, az da olsa flor takviyesi yapar. Bu flor diş minemize çürüğe karşı güç ka­zandırır. Fakat arada sırada yapılan düzensiz ve kısa süre­li fırçalamalarda, macunun bu etkisini göremezsiniz.

Dil Temizleme Apartı

Dil temizlemenin önemi anlaşıldıkça özel aparatlar yapıldı. Bulamazsanız diş fırçanızı da bu iş için kullanabi­lirsiniz. Diş fırçalamanız bittikten sonra, dil kökünüzden dil ucuna doğru süpürerek tek yönde yumuşakça dilinizin üstünü temizleyin. Günde bir defa bile yapılsa yeterli olur. Hem ağız içindeki mikroorganizmaların azaltılması hem de sigara, gıda artığı gibi maddelerin ağız ortamından uzaklaştırılmasında ve ağız kokusunun kontrol altına alın­masında etkili ve gereklidir.

Ara Yüz Fırçası

Şişeleri temizlemeye yarayan biberon fırçası formunda minik bir fırçadır. Dişler arasında aralık varsa, diş ipi etki­li kullanılamaz. Dişlerin ara yüzleri ancak bu fırçayla te­mizlenebilir. Eczanelerde rahatlıkla bulabilirsiniz. Dişleri­nizin arası gözle görünür şekilde aralıklıysa mutlaka kul­lanmanız gerekir. Hekiminiz size nasıl kullanılacağını açıklar. Kısaca ara yüz fırçasını (sapına takmadan) işaret ve başparmağınızın arasında tutun, serçe parmağınızı çe­nenize dayayın. Dişlerin arasına sokup 2-3 defa ileri geri hareket ettirin. Bu şekilde tüm aralıklı alanlar temizlenir. Fırça, akan su altında yıkanır. Bazı kişiler için sapı olma­dan kullanımı daha pratik ve ekonomiktir. Sadece yedek paketleri alarak sapı olmadan da kullanabilirsiniz.

Plak Kontrol Tabletleri

Plak kontrol tabletlerini belki de ilk defa duyuyorsu­nuz. Yurt dışında fırçalama, ağız hijyeni eğitimi verilirken yaygın olarak kullanılır. Bizde ise çok yaygın değildir. Üniversitelerde ve bazı özel muayenehanelerde kullanılır. İçeriğindeki özel maddeler ile mikrop plağımız içindeki, ağzımızdaki mikropları boyayarak görünür hale getiren tabletlerdir. Etkin ve doğru bir fırçalamayı anlayabilmek için çok etkili silahlardır. Sözkonusu tabletler piyasada bu­lunmasına rağmen hekimler tarafından tam olarak tanıtılmadığı için kullanımı henüz yaygın değildir.

Tüm silahlarımız hazır. Artık fırçalamaya geçebiliriz: İdeal fırçalama nasıl olmalıdır? Öncelikle kullanacağınız macun mercimekle nohut büyüklüğü arasında olmalıdır. Fırçayı dişlerimize yaklaşık 45 derece eğim ile yerleştirir, önce bulunduğu yerde hafif dairesel hareketler yapar, dişetinden dişe doğru süpürme hareketiyle bitiririz. Tüm diş yüzlerini, yani sadece ön dişleri ve arka dişlerin çiğneyici yüzlerini değil, alt ön dişlerimizin içleri de dahil tüm yü­zeyleri fırçalarız. Yaklaşık 3 dakikamızı alır. Ağzımızı çal­kalarız. Veee bitmiştir. Her ne kadar ideal olsa da ne yazık ki çok az kişi bunu uygular. Uygulayanlar da çok çabuk sı­kılır ve kısa bir süre sonra 3 dakikalık fırçalama yaklaşık 40 saniyelik yüzeysel bir ağız çalkalamaya dönüşür. Eğer ben de diş fırçalamaktan sıkılıyorum, kısa kesiyorum; ama ağız diş sağlığıma da önem veriyorum. Başka alternatifim var mı diyorsanız, işte öneriler:

1. İlk olarak günün aşağı yukarı belli saatinde yaptığı­nız bir eylem için zaman belirleyin. Örneğin “her gün 7 gi­bi evimde aksam haberlerini kaçırmam.” “Sabah kuşağın­daki pembe dizileri izlerim.” “Her akşam 10 dakika tuva­lette otururum,” gibi rutin yaptığınız bir şeyi belirleyin.

2. İki diş fırçası demiştik. Bunlardan bir tanesine hiç macun değdirmeyeceksiniz. Belirlediğiniz zaman geldiğin­de örneğin akşam haberleri başlarken, oturmadan fırçanızı elinize alın. TV’nin karşısına geçin. Koltuğunuza kurulun. Kendinizce belirlediğiniz bir sırayı takip ederek dişlerini­zin tüm yüzeylerini fırçalayın. Mikrop plağını dişinizin yü­zeyinden fırçayla süpürüp aldığınızı düşünerek fırçayı yönlendirin. Tüm diş yüzeylerini acele etmeden tam ola­rak fırçalayın. Arada haberlere yorum yapıp, kapkaççılara çözüm getirebilirsiniz. İnanın rahatlıkla 5 dakikayı bulan tam ve etkili bir temizliği zamanın nasıl geçtiğini anlama­dan yapacaksınız. Tükürüğünüzü yutacaksınız. Fırçalama esnasında bundan iğrenmeyin. Gün içerisinde yutup durduğunuz tükürükten pek farkı yok. Yaptığınız bu fırçala­mayla ağız-diş sağlığınız için yapmanız gerekenin yüzde 80’nini yaptınız. Geriye yüzde 20’si kaldı.

3. Yukarıdaki temizlik, dişlerinizin ara yüzleri hariç di­ğer yüzlerini çürüğe karşı tamamıyla korur; fakat dişlerimi­zin yabana atılmayacak miktarda plak biriktirebilecek ara yüzlerine nüfuz edemez. İşte diş ipi ve diş kürdanı bu böl­geler içindir. Diş ipi kullanımını doktorunuz gösterecektir. Kabaca, diş ipini orta parmaklarınıza dolayın. îşaret par­maklarınızla destekleyerek tüm diş yüzlerinizin arasına ge­çirip bir sağdaki bir de soldaki diş yüzeyine sürterek ipi aradan çıkarın. Biliyorsunuz amaç, plağın diş yüzeyinden alınmasıdır. Fakat diş ipi kullanımı da pek pratik değildir. İnsanlar bir süre sonra bu işten de sıkılır ve dişlerinin ara­sında hatırı sayılır bir mikroorganizma ailesini barındırır­lar. Bu konuda özel diş kürdanı kullanmak daha pratiktir. Günün herhangi uygun bir saatinde özel kutusunda taşıdı­ğınız kürdanınızı çıkarın. İşaret ve başparmağınız arsında tutun. Küçük parmağı çeneye dayayın Üçgen kesitin uzun kenarı dişetine, sivri kenarı dişe bakacak şekilde dişlerin arasına yerleştirin. Diş yüzeylerinden plağı kaldırın. Sertçe ama çok hırpalamadan ileri geri hareketle ara yüz temizli­ğini yapın. Bu sistemin avantajı, kullanırken aynaya, özel bir alana gereksinim duyulmamasındadır. Kürdan paketini çantanızda taşıyarak günde bir defa size uygun ve aklınıza esen bir zamanda ara yüz temizliğinizi gerçekleştirebilirsi­niz.

4. Dişleriniz doğuştan ya da sonradan aralıklı ise kür­dan ve ip yeterince temizlik yapamaz. Bu durumda ara yüz fırçası ile ara yüz temizliği yapılmalıdır.

5. Bu fırçalamaların ne kadar etkili olduğunu ve ge­nelde yaptığınız fırçalamanın eksikliklerini görmek ya da daha iyi bir fırçalama sağlamak için bir Öneri de plak boyama tabletleridir. Bu tabletler, içerisinde bulunan madde ile mikroorganizmaları boyar. Temiz alanları ise boyayamaz. Dolayısıyla şu şekilde kendinizi test edebilirsiniz. Önce bir gün boyunca yiyip için ve dişinizi fırçalamayın, Ertesi gün bu tabletten bir tanesini ağzınızda tamamıyla çiğneyin. Tükürüğünüzde eritin ve boyalı tükürükle tüm ağzınızı ıslatın. Tükürün hatta suyla çalkalayın. Elinize bir ayna alarak dişlerinizi inceleyin. Koyu pembe alanlar (özellikle diş etlerinize komşu diş yüzeyleri, büyük azıların çiğneme yüzeyleri) mikrop plağınızın yoğun olduğu yani çürümeye en yatkın bölgeleri gösterir. Şimdi aynayı bıra­kıp her zamanki gibi dişinizi fırçalayın. Tekrar aynayı eli­nize alın ve fırçalamanızdaki eksikleri tespit edin. Kalan pembelikleri bilin ki her zaman bırakıyorsunuz. Şimdi de yukarıda önerdiğimiz gibi yeterli zamanı harcayarak diş ipi, kürdan, dil aparatı yani tüm silahlarla tam bir temizlik yapın. Aynayı tekrar alıp gerçek temizliği görün. Bir süre dişlerinizi fırçaladıktan sonra bu kontrolü yaparak kendi­nizi eksikleriniz konusunda eğitebilirsiniz. En önemlisi çocuklarınıza tam bir fırçalamayı görerek, uygulayarak öğ­retebilirsiniz.

6. Diğer fırçanızı sabahları diş macunu ile alıştığınız gibi kullanın. Ferahlık, beyazlık verir; ön dişlerinizdeki çay, kahve lekelerinizi çıkarır. Tabii ki plağınızı temizler ve yardımcı temizlik yapmış olursunuz, 40 saniye sürse bile.

7. Diş fırçanızın kılları eğilip büküldüğünde, kıllar ara­sındaki paralellik bozulduğunda değiştirilmelidir. Kullan­dıktan sonra iyice yıkayın. Kuruması için dik vaziyette bir bardağa koyun. Bir sonraki fırçalamaya kadar kuru kal­masını sağlayın. Unutmayın mikroplar nemli ortamda da­ha kolay çoğalırlar.