Ağız Kokusu Nedenleri, Ağız Kokusu Nasıl Giderilir
Vücutta diyabet, karaciğer ve böbrek hastalıkları gibi bazı sistematik rahatsızlıklar kokuya neden olabilir. Ancak koku nedenlerinin yüzde 90’ı ağız ortamından kaynaklanır. Bahsettiğimiz bu kokunun soğan, sarımsak yemekle oluşan kokularla elbette bir ilgisi yok. Sonuçta bu tür gıdalar alınmadığında ya da ağız temizliği yapıldığında sağlıklı bir ağızda koku kalmaz. Söz konusu ettiğimiz koku, kronik ağız kokusudur ki asıl nedeni bellidir: Diş çürüğü, dişeti hastalıkları, kötü yapılmış protezler, kötü ağız hijyeni ve ağız kuruluğu vs. sonucu aneorop (oksijen sevmeyen) bakterilerin ağız içerisinde yumuşak dokularda ve özellikle dil kökünde birikmesinden kaynaklanır.
Dil kökü üzerinde biriken ölü doku artıkları, kan elemanları ve gıda artıkları bu bakteriler tarafından parçalanarak kokulu uçucu gazların oluşmasına neden olur. (Örneğin: metil merkaptan ve hidrojen sülfit denilen uçucu gazlar, ki metil merkaptan ahır, hidrojen sülfit ise çürük yumurta kokusuna benzer.)
Yapılan ağız muayenesinde bahsettiğimiz çürük, dişeti hastalığı, hijyenik olmayan protez vs. gibi bir sebep varsa diş hekiminiz tarafından görülecek ve tüm sorunlar, tedavisi yapılarak çözülecektir. Ağız hijyeninize de gereken özeni gösterirseniz ağız kokunuz hızla kaybolacaktır: Tüm bu önerileri uygulamanıza rağmen ağız kokusu devam ediyorsa ağız dışı nedenler akla gelmelidir. Bunların başında;
Sinüs ve akciğer hastalıkları,
Diyabet (aseton kokusu),
Böbrek hastalıkları (balık kokusu),
Metabolizma hastalıkları,
Ağız kuruluğuna neden olan psikolojik rahatsızlıklar vs. gelir.
Özellikle ağız kuruluğu kötü ağız kokusuna neden olur. Tükürük akış hızı ve miktarındaki azalma da ağız kuruluğunu artırıcı etkenler arasındadır. Ağız kuruluğunda normalden daha az olan tükürük, dil üzerinde oluşan bu maddeleri yeterince yıkayamaz ve böylece ağız kokusu artar.
Ağız kuruluğunun bir diğer olumsuzluğu da tükürük azlığının ortamdaki oksijen azlığına da neden olmasıdır. Ağız ortamındaki oksijen azlığı da aneorop (yani oksijen sevmeyen) mikroplar için uygun bir ortamdır. Stres de ağız kuruluğuna yol açtığı için ağız kokusunun oluşma nedenleri arasında sayılmaktadır. Ağız kuruluğuna neden olduğunu hissettiğiniz bir ilaç kullanıyorsanız doktorunuza danışarak ilaç kullanımını sonlandırın. Özellikle diyabet hastaları ve depresyon için kullanılan ilaçlarda sık görülür. Eğer ilaç kullanmak zorunda iseniz, ağız kokusunu azaltmak için yudum yudum su için ve fırçalamanızı aksatmayın. Tükürük akımını hızlandırmak için şekersiz sakız çiğnemek de iyi gelir.
Bir diğer konuda ağız kokusu sanıldığı gibi midenizde-ki ya da sindirim sisteminizdeki bir rahatsızlıktan dolayı olmaz. Yutak normal olarak sadece gıdaların akışına izin verir. Yani tek tarafa açılan bir kapak gibidir, sadece geğirme olayında ters hava akışı oluşur ki bu da kronik kokunun nedeni değildir; yani sindirim sisteminde sorun bile olsa bu koku yutaktan ağzınıza çıkış yolunu kolay kolay bulamaz.
Ağız kokularının giderilmesinde yapılacak iki temel şey vardır: Birincisi, ağız içinde kokuya neden olan gazların yıkanması; ikincisi ve daha önemlisi bu gazların oluşmasına neden olan bakterilerin yok edilmesidir. Yani ağız hijyeninin tam olarak sağlanmasıdır.
Daha önce de değindiğimiz gibi, diş fırçalama ve dil temizliği tam olarak yapılmalı (yaklaşık 3 dakika), buna ek olarak alkol içermeyen gargaralar kullanılmalıdır. Alkollü gargaralar ağız kuruluğuna neden olan kokulara uygun zemin yaratırlar.
Siz de ağız kokunuzun olup olmadığını bir-iki küçük deneyle anlayabilirsiniz. Kokusuz bir diş ipi ya da kürdan ile büyük azı dişlerinizin ara yüzünü diş duvarlarına baskı uygulayarak temizlemeye çalışın. İşlem bittikten sonra bir süre bekleyip diş ipini ya da kürdanı koklayın. Yine dilinizi iyice dışarı çıkarıp dil kökünü gazlı bir bez ya da abestan (muayene sırasında kullanılan tahta çubuklar) ile sıyırın. Bir süre bekleyip silme işleminde kullandığınız enstrümanları koklayın. Her iki durumda da koku alıyorsanız, ağız kokusuyla başınız dertte demektir. Bu koku testini, yakınlarınızın suratına hohlayarak yapmanızı önermiyoruz.
Ağız Kokusu Tedavisi
Kısaca maddeleyecek olursak, uzun süren ağız kokunuz varsa ve bir an önce bunu ortadan kaldırmak istiyorsanız:
1. Ağızda tespit edilen çürük, kırık dolgu, dişeti cebi, hatalı protez gibi bütün koku kaynaklarını tedavi ettirin.
2. Günde en az 2 defa yaklaşık 3 dakika etkili bir biçimde dişlerinizi fırçalayın.
3. Dil temizliği konusuna gereken önemi vermelisiniz. Dil temizliği ağız kokusunda çok önemli bir yere sahiptir. Özel dil temizleyicileri ya da diş fırçası kullanılarak mutlaka dilin arka kısımları günde bir kez temizlenmelidir.
4. Çay ve kahve türünden içecekleri mümkün olduğunca az tüketin. Çünkü bunlar ağız ortamındaki ancorop mikrop üremesini artırır.
5. Sigara, alkol ve baharatlı gıdalar kontrollü kullanılmalı, hatta kullanılmamalıdır.
6. Kalan proteinler bakterilerin etkisiyle kokulu gazlara dönüştüğü için süt içtikten ya da süt ürünleri yedikten sonra dişlerinizi mutlaka fırçalayın.
7. Şekerli gıdalar da aynı şekilde bu gazları üretmekte hammadde olarak kullanılır. Bu tür gıdalar alındıktan sonra da günlük fırçalamaya ek olarak ağız hemen temizlenip kalan artıklar ağızdan uzaklaştırılmalıdır.
8. Ağız kuruluğuna neden olduğunu hissettiğiniz bir ilaç kullanıyorsanız doktorunuza danışarak bunu değiştirin, değiştiremiyorsanız yan etkileri için doktorunuzdan durumunuza uygun tavsiyeler alın. Hiçbiri olmuyorsa günde on bardak su içerek ağızda oluşan kuruluğun olumsuz etkilerini azaltmaya çalışın.
9. Şeker içermeyen ksılitol gibi tatlandırıcı içeren sakızlar çiğneyin. Çiğneme tükürük akışınızı uyarır ama şekerli sakız çiğnerseniz durumu daha da kötüleştirirsiniz. Şekersiz sakızlarla gün içerisinde tükürüğünüzün daha fazla üretilmesine yardımcı olursunuz
