Özellikle kış aylarında ağız için yaralar daha fazla görülür. Aft denilen genellikle dil ve yanakların içinde çıkan sivilceye benzeyen sorun ağız sağlığını da olumsuz etkiler. Ağızda, daha çok yanak ve dudak mukozasında, dilde, damakta, diş eti üzerinde oluşan uçuk sarı-kırmızı renkli, içinde iltihap görünen, ağrıya neden olan lezyonlara aft denir. Aft oluşumunu tetikleyen birçok faktör bulunmaktadır. Bunların başında bağışıklık sisteminin zayıflaması gelir.
Aft oluşumunu etkileyen faktörler
Stres: sınav öncesi, düğün, iş sorunları gibi stresli zamanlarda aft oluşumları daha sık görülür. Yoğun iş temposu veya genel stres migren, yüksek tansiyon ve gastrit gibi birçok hastalığı tetikleyen faktörlerin başında gelir. Aft oluşmasının da en önemli nedenlerinden birisidir. Ayrıca kadınlarda adet dönemi öncesindeki gerginliğinde aftı tetiklediği gözlenmiştir.
Besinler: asitli ve ekşili yiyecekler aftı azdırır. Turunçgiller, sirke, turşu, patates cipsi, tuzlu ve baharatlı çerezler gibi ağız mukozasını irrite edebilen yiyecekler aft oluşumunu hızlandıran önemli faktörler arasında sayılmaktadır.
Sistemik hastalıklar: Behçet hastalığı ve AIDS gibi bazı bağışıklık sistemiyle ilgili hastalıklarla birlikte sık sık aft tekrarladığı gözlenir.
Travma: Yanak, dil, dudak ısırma, sert yiyeceklerin tahrişi, fazlaca sert diş fırçalama ve iyi adapte olmayan protezlerden kaynaklanan vuruklar aft için uygun zeminin oluşmasında etkendir.
Diş macunu: Diş macunlarının temizleme özelliğini artırmak için köpük yapıcı olarak yapılarına katılan ‘sodyum lauryl sulhate’ (SLS) mukoza hücrelerinin yıkımını artıran tahriş edici bir kimyasaldır. SLS bu özelliği ile aft oluşumu üzerine direkt etkili olan bir maddedir. Özellikle aft sorunu olan kişilerin kullanabilmesi için günümüzde daha az oranda SLS içeren diş macunları tavsiye edilmektedir.
B12 vitamini ve demir eksikliği
Sigara, puro veya tütün çiğneme gibi kötü alışkanlıklar
Aft tedavisi
Ne yazık ki aftların kesin bir tedavisi yok. Ancak aftın oluşumunu tetikleyen etkenlere dikkat ederek ağız mukozasının irrite olmasını önleyebilirsiniz. Afta herhangi bir müdahale yapılmadan, kendi