Belirli bir ruhsal veya bedensel sebebe bağlı olmaksızın ortaya çıkan ve manik veya depresif durumun eşlik ettiği rahatsızlıklardır.
DEPRESYON
Depresyon (çökkünlük), derin üzüntülü bir miz aç içinde düşünce, konuşma ve hareketlerde yavaşlama ve durgunluk, değersizlik, küçüklük, güçsüzlük, isteksizlik, karamsarlık duygu ve düşünceleri ile bedensel fonksiyonlarda yavaşlama gibi belirtileri ihtiva eden bir rahatsızlıktır.
Toplumda yaygınlık oranı % 10-15’tir. Depresyon geçirenler durgundur; alçak sesle, yavaş ve az konuşurlar. Üzüntülü ve acılıdırlar. Sık ağlarlar. Bazen endişe olur. Önceden istekle ve zevkle yaptığı, ilgilendiği şeylere karşı isteksizlik ve zevk alamama söz konusudur.
Kişinin şuuru açıktır. Unutkanlık olur. Düşünce yavaşlamıştır.Geçmiş pişmanlık ve acı veren kötü hatıraları aklına gelir. Çaresizlik ve umutsuzluk duygu ve düşünceleri vardır. Kendini işe yaramaz, değersiz ve küçük görür. Uyku bozulur. Bazen artar, bazen azalır. Cinsel isteksizlik ortaya çıkar. İntihar düşünceleri olabilir.
Tedavi: Depresyon tedavi ile düzelir. Antidepresan denilen ve depresyonu iyileştiren ilaçlar verilir. Bu ilaçlar sıkıntıyı giderir. Uyuşturucu veya sakinleştirici değildirler. Tesirleri 10-15 günde ortaya çıkar ve iyileştirici etkileri 2-3 haftadan önce pek belli olmaz. Duruma göre ECT (elektroşok tedavisi) uygulanabilir.
Antidepresan ilaçlardan bazılarının piyasa adları şöyledir: tofranil, laroksil, tolvon, desyrel, survector, prozac, faverin, lustral vs.
MANİ
Canlı, aşırı hareketli, kabarık ve coşkuludur. Yüksek sesle ve hızlı konuşur. Neşeli, öfkeli, aşırı güvenli bir ses tonu vardır. Hemen dostluk kurar, fakat sathi ve kısa sürelidir. Hareket, konuşma ve düşünce hızlanmıştır. Konudan konuya atlar. Kendini üstün ve güçlü görür, neşe ve coşku içindedir. Çok iyi olduğunu söyler. Rahatsızlığı kabul etmez ve tedaviyi reddeder. Uyku azalmıştır. Enerjik ve hareketlidir.
Tedavi:
Ağır durumlarda hastaneye yatırılır. Antipsikotik ilaçlar verilir. Bu ilaçlar uyuşturucu değil tedavi edicidir. Bazı vakalarda elektroşok tedavisi (ECT) gerekebilir.
