Adaçayı ve Faydaları

1- ADAÇAYI ,SALVİA OFFICINALIS SALBEI

Tanımlaması: Bir veya birkaç yıllık, umumiyetle güzel kokulu, çalı şeklinde ve tüylü bir bitkidir. Ülkemizde birkaç çeşit adaçayı doğal olarak yetişmektedir.

Tıbbî adaçayı (salvia offidnalis) ülkemizde yetişmemektedir. Ege ve Akdeniz kökenli olan salvia triloba cinsi Anadolu adaçayı kendiliğinden yetişmektedir. Bunun dışında yaygın olarak adaçayı diye yöresel adıyla şalba veya çalba toplanarak kullanılmaktadır.

Bizde yetişen Anadolu adaçayı daha fazla cineol maddesi ihtiva eder ve bu yüzden okaliptüs gibi kokar. Etkisi ise tıbbî adaçayı ile aynıdır.

Anadolu adaçayının yaprakları 2-5 cm arasında ovale yakın bir şekildedir.

Kullanılan bölümleri: Kurutulmuş yaprakları kullanılır.

Toplama zamanı: Çiçek açma döneminden önce haziran-temmuz aylarında, bitkinin toprağa yakın kısmından kesmek suretiyledir.

Kullanım şekli: Genelde çay olarak, sonra hazır banyo köpüğü, damla şeklinde, gargara veya şurup olarak kullanılır.

Kurutulmuş yaprakları, ağzı kapalı, ıslak ve rutubetten uzak yerlerde muhafaza edilirse 2-3 yıl etkisini kaybetmezler.

Etken maddeleri: Eter yağlarından thujon, sineol ve borneol. Anadolu Adaçayında % 60 sineol yağı mevcuttur.

Kullanım alanı: İltihap dindırici, antibakteriyel, terleme düzenleyici, kuvvet verici ve uyarıcı etkileri vardır.

Gribal enfeksiyonlarda, üşütmede, akut ve kronik mide-bağırsak rahatsızlıkları ile terlemede kullanılır.

Hanımlarda normal ve menapoz dönemi terlemelerini keser.

Adaçayındakı tanen ve uçucu yağlardan oluşan etken madde kombinasyonu onun dezenfektan ve antibakteriyel etki yapmasını sağlar. Özelliklerinden dolayı adaçayı;

1- Soğuk algınlığında

2- Çocuklarda kuvvetlendirici olarak

3- Akut ve kronik mide-bağtrsak rahatsızlıklarında

4- Fazla terleme şikayetlerinde başarıyla kullanılan kıymetli bir şifalı bitkidir.

Soğuk Algınlığına Karşı

Ağız çalkalama, gargara ve inhalasyon yolu ile soğuk algınlığının ilerlemesini durdurabilir, burun akmasını kesebilir ve balgam söktürebilırsiniz.

Gargaranın hazırlanışı: 1 kahve kaşığı dolusu adaçayı yaprakları üzerine 250 gr. kaynar su dökülür, 10 dakika demlemeye bırakıldıktan sonra süzülür. Süzülen bu çay ılık hale geldikten sonra günde 3 defa 1-2 dakika süreyle ağız çalkalanır veya gargara yapılır.

Genişçe bir kapta 2 yemek kaşığı dolusu adaçayı yaprakları üzerine Vz litre kaynar su dökülür. Büyük bir havlu kap ve başımız içinde kalacak şekilde üstümüze örtülür. Ağız ve burundan derin nefesler alarak 4-5 dakika bu işleme devam edilir. Aynı şey günde 3-4 kere tekrarlanır.

Dikkat!

Bebek ve 3 yaşından küçüklere adaçayı ile inhalasyon yaptırılma.

Gargara için çay karışımında kullanılacak malzemeler:

Adaçayı yaprağı 20 gr., papatya çiçeği 20 gr.

Hazırlanışı ve kullanılması: 1 yemek kaşığı dolusu hazırlanan bu çay karışımı üzerine 250 gr. kaynar su dökülür, 10 dakika demlemeye bırakılır, sonra süzülür. Bu çay ılıtıldıktan sonra günde 2-3 defa ağız çalkalanır veya gargara yapılır.

Hazırlanışı ve kullanılması: 2 yemek kaşığı dolusu çay karışımı bir kaba konur, üzerine Vz litre kaynar su dökülür.

Büyük bir havlu ile baş ve kap örtülür. Ağız ve burundan derin nefes alarak 4-5 dakika bu işlem yapılır. Bu inhalsyonu günde 2-3 defa tekrar edebilirsiniz.

Çocuklarda Kuvvet Verici Olarak

Zayıf ve enfeksiyona kolay yakalanabilen çocuklarda taze adaçayı yaprakları ile sütlü içecek tavsiye edilir.

Hazırlanışı ve kullanılması: 1 yemek kaşığı dolusu taze veya dondurulmuş adaçayı yaprakları ince ince kıyılır. 1 yemek kaşığı hakîkî çam balı ile karıştırılır. Üzerine Vz litre sıcak süt dökülür ve iyice karıştırılır. Hazırlanan bu miktar günde iki defada içırilır. Bu işleme 3-4 hafta devam etmelidir.

Akut ve Kronik Mide-Bağırsak Rahatsızlıklarında

Bir kahve kaşığı dolusu adaçayı üzerine 250 gr. kaynar su dökülür. 10 dakika demlendikten sonra süzülür. İhtiyaç halinde bu çaydan günde 2-3 fincan içilir.

Çay karışımı için kullanılan malzemeler: Adaçayı 20 gr., melisa yaprağı 20 gr., kekik 10gr., nane 10 gr. ve papatya çiçeği 10 gr.

Hazırlanışı ve kullanılması: Bütün bu şifalı bitkiler bir mikser yardımıyla iyice karıştırılır. Hazırlanan bu karışımdan 1 kahve kaşığı dolusunun üzerine 250 gr. kaynar su dökülür, 10 dakika demlenir ve süzülür. Hazır olan bu çaydan ihtiyaca göre günde 2-3 fincan içilir.

Fazla Terlemeye Karşı

Kaynar su ile hazırlama: 3 kahve kaşığı adaçayı yaprağı üzerine 250 gr. kaynar su dökülür, 5 dakika demlenir. Süzüldükten sonra ihtiyaç halinde 1 fincan içilir.

Not: Bazı insanlarda böyle kaynar su ile adaçayı hazırlarken bulantı ve kusma görülebilir. Böyle durumlarda aşağıdaki soğuk su ile hazırlama tavsiye edilir.

Soğuk su ile hazırlama: 3 kahve kaşığı adaçayı yaprakları üzerine oda sıcaklığında 250 gr. su dökülür, arada karıştırarak 8 saat bekletilir, süzüldükten sonra içilebilecek dereceye kadar ısıtılır ve ihtiyaca göre günde 1 fincan içilir.

Adaçayı banyosunu hazırlama: 100 gr. kuru adaçayı yaprakları 2 litre su dolu kaba dökülür, yavaşça kaynatılır. Kaynadıktan sonra 10 dakika bekletilir ve süzülür. Bu arada adaçayı yapraklarının da sıkılarak suyu bu kaba alınır. Hazırlanan bu sıvı 38 derecede sıcak su ile doldurulmuş küvete boşaltılır. Bu küvete 15 dakika süre ile yatılır. Kurulandıktan sonra bir saat istirahat edilmelidir.