Türkiye’de Acil Bakım Hizmetlerinin Sorunları ve Çözüm Önerileri
Ülkemizde her bireyin eksiksiz sağlık hizmeti alması ve hizmetlerin eşit olarak vatandaşlara sunulması Devlet Politikasıdır. Uygulamada meydana gelen aksaklıklar nedeni ile ülkemizde yaşayan her grup ve meslekten vatandaşlarımızın kaza veya acil bir hastalıkla karşılaştıklarında gerçek anlamda acil bakım hizmeti alabilecekleri bir kuruluş mevcut değildir.
Acil bakım hizmetleri sistemi olmayan ve modern acil sağlık hizmeti organizasyonu yapılmayan her toplumda, acil bakım sorunları ile karşı karşıya kalmak kaçınılmazdır.
Alt düzey acil servislerin çözüm bekleyen temel sorunlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Hasta toplama havzalarının iyi tesbit edilmesi,
2. Eğitimsiz sağlık personeli istihdamı,
3. Fonksiyon dışı gezici sağlık ekipleri,
4. Tıbbi cihaz ve sarf malzemesi eksiklikleri,
5. Hizmetin karşılığı olan mali desteğin sağlanamaması sonucu giderlerin karşılanamaması.
Üst düzey acil servislerin güncel sorunlarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
a. Hasta toplama havzalarının çok geniş olması ve çevre sağlık üniteleri ile koordinasyon eksikliği nedeni ile havza paylaşımına gidilmemesi,
b. Eğitimsiz sağlık personeli istihdamı,
c. Fonksiyon dışı gezici sağlık ekipleri,
d. Tıbbi cihaz ve sarf malzemesi eksiklikleri,
e. Hizmetin karşılığı olan mali desteğin sağlanamaması sonucu giderlerin karşılanamaması,
f. Merkezi bölgeleri nedeni ile üstlendikleri ek görevlerin getirdiği sorunlar (Adli rapor vs.)
Acil servislere gelen hastaların triyajı hastanın tıbbi niteliğinden çok sosyal niteliklere göre oluşmaktadır. Bu dağılımda kurum hastaları kendi hastanelerine, ekonomik durumu iyi olanlar ile emekli sandığına bağlı olanlar üniversite eğitim hastanelerine, parası ve sosyal güvencesi olmayanlar ise, devlet hastanelerine başvurmaktadırlar. Aynca ülkemizde acil bölümlere “acil olmayan hasta” başvurusu da çok yüksektir. Bunun nedeni genellikle mesai içi spesifik polikliniklerin kalabalık olması ve bazı ekonomik, sosyal faktörlerdir.
Yukarıda belirtilmeye çalışılan bazı sorunları dikkate alarak acil bölümlerin çözüm bekleyen temel sorunlarını genel olarak üç grupta inceleyebiliriz:
1. Nesnel eksiklikler,
2. Eğitilmiş uzman acil bakım elemanı yokluğu,
3. Organizasyonunun olmaması.
Birinci sorun çözülmesi kolay sorunlardan biridir. Bu sorun var olan tesislerin iyi planlanması, eldeki malzemelerin uygun kulllanımı ve malzeme alımı ile giderilebilir.
Eğitilmiş eleman eksikliği, acil bakım bölümlerinin günümüzde eksikliğini en çok hissettiren sorunlarından biridir. Bu sorunun çözümü için acil tıp uzmanları, acil hemşireleri, acil tıbbi teknisyenlere gereksinim vardır.
Özetle; acil sağlık hizmeti üretiminin çağdaş düzeye ulaşabilmesi eldeki imkanların çok iyi değerlendirilmesi ve ülke şartlarına uygun acil sağlık bakımı organizasyonunun oluşturulması ile olasıdır.
