Şeker ve Diş Çürüklerine Etkisi
Aileler çocuklarını muayeneye getirdiğinde özellikle bol çürüklü yavrularda, “doktor hanım söyleyin de şeker yemesin derler.”
Evet şeker, çikolata çürük yapıcı etmenlerdir. Daha doğrusu tüm karbonhidratlar çürük yapımında suçludur. Karbonhidratlı gıdalar ağızda basit şekerlere çevrilir. Şeker de mikrop plağımızdaki mikroplara besin olur, bir taraftan da ağzımızın asitlik düzeyini çürümeye elverişli hale getirir. Diş minemiz yani dişimizin sert dokuları ağzımızdaki asit PH 5.5 -6 düzeyine indiğinde çözünür. Yani madde kaybeder. Sertliğini kaybeder. Neyse ki tükürüğümüz bu asiti hemen yıkar ve diş minemizi kurtarır. Ama ne zaman? Ağzımızda eskiden kalmış mikrop plağı yoksa. 2-3 gündür fırçalanmamış mikroplardan zengin bir plak varsa tükürüğümüzün gücü bu asiti tamponlamaya yani yıkamaya yetmez.
Tekrarlarsak şekerli, karbonhidratlı gıdalar çürük yapar. Ama dişler düzenli fırçalanıyorsa, şeker, çikolata yendikten sonra ağız temizlenip, fırçalanıp en azından bir bardak su içiliyorsa hem şeker yenip hem de çürüksüz olunabilir, Bu sözleri yanlış algılamayın. Şekerleri yedikten sonra, üstüne bir bardak su içerseniz dişleriniz çürümez demiyorum. Dişler düzenli fırçalanıyorsa, ağızda plak yoksa, şeker yedikten sonra dişler fırçalanır, en azından fırçalanana kadar su ile ağız çalkalanıp bir bardak da su içilirse şekerin yapacağı tahribat çok fazla olmaz diyorum.
Şekerler hem mikrop plağının ağıza yapışması için gereken maddenin yapısında bulunur, hem mikropların en değerli gıdasıdır hem de ağzımızda asit yapar.
Şeker ve mikrop plağı birbirini besler. İkisi de dişin düşmanıdır. En sevmedikleri şeyler sırasıyla diş fırçası, tükürük ve sudur. Eğer şeker ya da çikolata yerseniz hemen dişinizi fırçalayın. Ara yüzleri temizleyin ve bir bardak da su için. Ayrıca şekersiz sakız çiğnerseniz tükürük akımını artırırsınız, bu da oluşan asiti yıkayarak ağız bakımına yardımcı olur. Ancak ağız bakımının yüzde 99’unu fırçalama ve diş ipi yapar. Yani dişleri fırçalamadan şekersiz sakız çiğnedim, su içtim artık çürüğüm olmaz sanmayın.
Şeker konusunda diğer uyarılarımızı maddeler halinde açıklamaya çalışalım:
1. Sadece Lolipop Şeker Değildir
Hastalara göre lolipop, çikolata, kesme şeker gibi gıdalar çürük yapar, çünkü şeker deyince akıllarına sadece bu gıdalar gelir. Oysa, çubuk kraker, cips, üzüm, kek, ekmek, gofret de birer şekerdir. Bu yoğun karbonhidrat içeren gıdalar ağzımızda basit şekerlere çevrilir ve bazıları örneğin, gofret ve cips dişlerimize yapıştığı için çabucak eriyen bir parça çikolatadan daha tehlikelidir. Yani çocuklarımız gofret, cips, kek yediklerinde de gereken önlemleri almalısınız.
2. Şeker Yemenin Şekli ve Zamanı Önemlidir:
Yani şekeri uzun uzun emerek yemenizle bir çırpıda yutmanız arasında fark vardır. Ayrıca gece mi, yemek sırasında mı, yoksa yemekten 2 saat sonra mı yediğiniz de önemlidir.
Şekerler ve karbonhidratlı gıdalar yemekten 2 saat sonra yendiğinde daha tehlikelidir. Çünkü yemek sırasında uyarılan yoğun tükürükten mahrum bir ağız ortamı vardır. Yemek sırasında çiğneme ile tükürüğümüz uyarılır, daha çok tükürük daha çok asit yıkar. Artık 2 saat sonra tükürük akımı azalmıştır. Lolipop, emilerek yendiği için tekrar tükürüğü uyarmaz ve emerek bitirmek uzun sürdüğünden ağız çürümeye elverişli asit ortamına çok uzun süre maruz kalır. Yani şekeri yeme şekli ve zamanı önemlidir. Örneğin gece çocuklara şeker katılmış süt verilip uyutulur. Uykuda tükürük akımı çok çok azalır hatta sıfıra iner. Gece alınan şeker nedeni ile oluşan asitli ortam tamponlanamaz. Daha çocuklar uykudan uyanmadan dişleri çürümeye başlamasa bile, 3-5 yaşına gelmeden çürük dişleri olması kaçınılmazdır. En azından yatmadan önce diş temizliği yapılırsa, ağızdaki şekeri asite çevirecek mikrop plağı ortadan kaldırılmış olur. Bu yüzden gece fırçalamaları önemlidir.
3.Toz Şeker Olmasa Ne Olurdu?
Özellikle çaya, kahveye eklenen şeker boş kalori olarak adlandırılır. Toz şekere ne çocuğunuzun ne de sizin ihtiyacınız vardır. Beslenmemizde toz şeker olmasa hiçbir şey kaybetmeyiz. Günlük ihtiyaç duyduğumuz şeker miktarını meyvelerden, ekmekten, patatesten bol bol alıyoruz. Çay, kahve ve sütü şekerli ya da şekersiz içmek bir alışkanlık sorunudur. Nasıl başlarsanız büyük olasılıkla öyle devam eder. Dikkat ederseniz çayı, kahveyi şekersiz içmeye alışmış kişilerin şekerli çaya, kahveye tahammülleri yoktur, şekerli çaydan iğrenirler. Sonuç olarak şeker ve şekerli gıdalar sık ve çok tüketildiklerinde çürüğe neden olurlar.
