Diyet yapmanın anayasası

Diyetin anayasası
Prof. Dr. Osman MÜFTÜOĞLU
 Eğer bir gün “şu kilo sorununu çözmenin vakti geldi” derseniz duyacağınız önerilerin sayısı bini geçiyor ama beslenme uzmanları bunların çoğunun son zamanların moda deyimi ile, fasa fiso şeyler olduğunu söylüyor.

Bunlardan bazıları var ki diyet uzmanlarına yolduruyor. Kliniğimizin deneyimli diyetisyenleri ile son üç ayda gazete, dergi ve televizyonlarda yayınlanan kilo önerilerini taradık ve yüzde sekseninin hiçbir bilimsel dayanağını olmadığını gördük. Size yardımcı olabileceği düşüncesi ile Yaşasın Hayat Beslenme Ekibi’nden, sağlıklı kilo vermenin anayasası kabul edilebilecek 10 maddelik kısa bir not hazırlamalarını istedim. Ortaya güzel bir bilgi notu, “Diyet Anayasası” gibi bir şey çıktı. Bazılarını zaten biliyor olmalısınız. Bazılarını da ilk defa okuyacaksınız. Lütfen bu kilo verme ve sağlıklı kiloyu koruma anayasasını kesip saklayın. Size gerekmese bile bir yakınınızın işine yarayabilir.

1. Öğün atlamayın Sık ve az yiyin. Her gün üç ana, iki ara öğün yemeniz en uygun seçimdir.

2. Dengeli ve çeşitli beslenmekten taviz vermeyin Beyaz un, şeker ve nişastalı yiyeceklerden uzak durun. Her öğünde mutlaka yeteri kadar protein (et ve süt ürünleri) alın. Her gün iki porsiyon meyve ve en az üç porsiyon sebze yiyin (1 porsiyon meyve tenis topu, sebze yumruk büyüklüğü kadar olmalı).

3. Sağlıklı, az işlenmiş ve doymamış yağları (özellikle zeytinyağını) tercih edin: Kuruyemişlerden de faydalanın ama yağlı yiyecekleri ve kuruyemişleri kararında tüketin. Tam yağlı süt ürünleri, krema, kaymak, yağlı etler gibi doymuş yağlardan uzak durun. Trans yağlara (fastfood yiyecekler, cipsler, fırın ve pastane ürünleri) elinizi sürmeyin. Omega-6 yağlarından (ayçiçeği, mısırözü, pamuk yağı) uzak durun.

4. Yiyeceklerinize bol bol sirke ve limon eklemeyi ihmal etmeyin Sirke ve limon glisemik yükü azaltıyor, kilo almayı yavaşlatıyor. Tuz kullanımınızı sınırlayın. Tuz hem çok yediriyor, hem de su tutulmasını arttırıyor.

5. Hiçbir öğünü salatayla geçiştirmeyin Salata karın doyurmuyor. Salatayla beraber mutlaka bir parça proteinli yiyecek (et, tavuk, balık, yoğurt, peynir) yemeniz gerek. Salatalarınıza yağı kendiniz ekleyin. Mayonez ve hazır sosa hayır deyin. Bizim uzmanların önerisi bir tatlı kaşığı kadar zeytinyağı ya da ceviz ve keten tohumu yağı karışımı.

6. Yemeklerinizi asla kızartmayın Kızartmalardan uzak kalın. Kızartma yerine buğulama, suda uzun süre kaynatma, fırında ya da haşlama yöntemlerini kullanın. Hiçbir yiyeceği una veya galeta ununa bulamayın, daha çok yağ kazanırsınız. Hazır soslara hiçbir zaman itibar etmeyin. Hazır kek, poğaça, börek yemeyin. Canınız çok çekerse evinizde kendiniz yapın ve küçük bir parça ile yetinin. Tatlı ihtiyacınızı meyveli yoğurt (kendiniz hazırlayın), tatlandırıcı ve kahve eklenmiş yoğurt, sütlü tatlılar ile gidermeye çalışın. Bizim uzmanlar meyveden şaşmayın, diyor.

7. Bol bol ve sık sık su için Aklınıza geldikçe su tüketin. Su hem ucuz, hem de kalorisiz bir içecektir. Sudan sıkıldığınızda meyve çayları, diğer bitkisel çaylar ve özellikle de yeşil çay emrinizdedir. Kahveden değil, aşırısından korkun. Bir-iki bardak kahve metabolizmanızı hızlandırabilir bile. Günde iki fincanı geçmemeniz öneriliyor. Meyve konsantrelerinden, şeker eklenmiş meyve sularından, hatta %100 meyve sularından diyet yaparken uzak durmanızda fayda var. Şişede ve kutuda satılan her türlü içeceğin içinde (su hariç) fazla miktarda şeker bulunuyor. Ayrıca diyet içecekler de tavsiye edilmiyor.

8. Akşam yemeğinizi azaltın Günün son yemeğini yatmadan en az 2-3 saat önce tamamlamanızda fayda var. Diyet yaparken alkol kullanmamanız gerek. Çok sıkışırsanız sosyal sebepler, keyif zamanları, ödüllendirmeler için bir bardak şarapla yetinmeye bakın!

9. Az yiyin, kaliteli ve güzel şeyler yiyin Önemli noktalardan biri de düşük glisemik yüklü karbonhidratları, protein ve sağlığa yararlı yağlarla birlikte yemeyi becerebilmek. Diyet yaparken patates, beyaz ekmek, beyaz pirinç ve undan yapılmış makarnalardan, beyaz un ile yapılmış yiyeceklerden uzak kalın. Büyük öğünlerden kaçının. Acıkırsanız 12 saat sonra yeniden bir şeyler yiyebilirsiniz. İkinci porsiyonu yemek zorunda kalırsanız proteinli bir yiyecek (balık, et, yoğurt, peynir) tercih edin.

10. Ve diğer öneriler Her gün tartılmayın. Haftada bir tartılmanız en fazla iki, yeterli. Kilo vermekten çok, daha iyi görünmeyi, kendinizi daha iyi hissetmeyi veya sağlığınızı daha iyi bir noktaya taşımayı amaçlayın. Zaman zaman kaçamaklar yapmaktan korkmayın ama yanlışları sık sık tekrarlamayın. Daha çok doğal ot yeşil yapraklı yiyecekler; fesleğen, kekik gibi baharatlar, sarımsak, soğan, pul biber, isot, hardal kullanın.

Kalp hastalığının tek nedeni kolesterol yüksekliği mi?

Kalp damar hastalığına yol açan tek neden kolesterol dengesizliği değil. Öyle olsaydı kalp krizi geçirenlerin neredeyse yarısında kolesterol normal bulunmazdı. Diğer taraftan iyi ve kötü kolesterol dengesizliği herkeste aynı sonucu da yaratmayabiliyor. Örneğin Fransızlar ile İngilizler arasında kolesterol dengesizliği yönünden bir fark yok ama İngilizlerde kalp krizi oranı, Fransızlardan dört kat fazla! Kısacası kolesterol yüksek olsa bile bazen kalp damarlarınız problem çıkarmayabiliyor, kolesterolü normal olanlarda da kalp krizleri görülebiliyor. Unutmayın ki stres yüksekliği, kan şekeri yüksekliği, sigara kullanımı, fazla kilolu veya şişman biri olmak, hareketsiz bir hayat sürmek, uykusuzluk ve depresyon gibi faktörlerin de kalp damar hastalıklarının oluşumuna katkıları var. Özellikle kan şekeri yüksekliği ve sigara kullanımının üzerinde durmak gerekiyor.
Kaynak:Hürriyet