İs Guvenligi İle İlgili Kuruluslar

İş Güvenliği İle İlgili Kuruluşlar

Yukarıda belirtildiği gibi iş güvenliği ile ilgili kuruluşların temeli Osmanlı dönemine kadar dayanmaktadır. Ancak Cumhuriyet döneminde daha düzenli bir teşkilatlanmaya gidilebilmiştir. Bilindiği gibi 28 Ocak 1946 tarihli 4841 Sayılı Kanunla “Çalışma Bakanlığı” kurulmuştur. Bu Kanunda, Çalışma Bakanlığı’nın görevleri belirtilmiştir. Bu görevlerden iki maddesi şöyledir.

1. Çalışma hayatını düzenleyici tedbirleri alır ve yürütür, ilgili mevzuat tasalarını hazırlar. Amacını ilgilendiren konularda inceleme ve araştırmalarda bulunur. İş Kanunu uygulama alanının tayini ve hükümlerinin yerine getirilmesiyle ilgili işlemleri yapar.

2. Sosyal güvenliği sağlayıcı hükümlerin yerine getirilmesine çalışır; işçilerin sağlını koruma ve iş güvenliğine ilişkin hükümleri tespit ederek uygulanmasını sağlar, ve sigorta yardımlarına ilişkin hükümlerin uygulanmasını ve yapılacak yardımların şekil, esas ve nispetlerinin tayin ve tespitini sağlar.
Bu maddeler ve diğer yandan 13.12.19950 tarih ve 5690 tarihli Sanayi ve Ticaret İş Teftişi Hakkında 81 Sayılı Uluslar arası Çalışma Sözleşmesinin Onarılmasına Dair Kanununla, işçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri Türkiye’de fiilen başlamıştır.

Ülkemizde işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda daha önce bir teşkilat ve bilgi birikimi bulunmadığından, önce “Uluslar arası Çalışma Teşkilatı (ILO)” isteği doğrultusunda, 1955 tarihinde Yakın ve Ortadoğu Çalışma Enstitüsü (YODÇE) kurulmuştur. ILO, Yakın ve Ortadoğu Çalışma Enstitüsü çalışmaları ile 81 sayılı Sözleşmenin onaylanması sonucu olarak, iş yerlerinin işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden denetimini yapmak, çalışma hayatını düzene koymak, yol gösterici önerilerde bulunmak, meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının incelemek üzere, hekim, makine, kimya elektrik, inşaat maden mühendislikleri gibi teknik elemanların temin ve görevlendirilmesiyle ilgili 12.02.1963 tarih ve 174 sayılı Kanun çıkarılmıştır. Bu kanunun kabulünden sonra, önce İstanbul, Ankara, İzmir ve Zonguldak illerinde 4, sonra Bursa, Adana ve Samsun illerinde ve daha sonra da Erzurum ve Malatya’da olmak üzere toplam 9 ilde İş Güvenliği Müfettişleri Gurup Başkanlığı kurulmuştur.

Bunların yanında, işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda laboratuar çalışmalarını gerçekleştirmek, bilimsel yönden hal çarelere aramak üzere “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Eğitim Merkezi (İSGÜM)” kurulmuştur.
1976 yılında 174 sayılı Kanun iptal edilmiş, 28.08.1979 tarihinde çıkartılan “İş Teftiş Tüzüğü” ile İşçi Sağlığı Genel Müdürlüğü’ne bağlı İş Güvenliği Müfettişleri ile Çalışma Bakanlığı Merkez Grubuna bağlı olarak görev yapan İş Müfettişleri, İş Teftiş Kurulu bünyesinde alınmışlardır. Halen teknik ve sosyal dalda inceleme, araştırma ve denetim yapan tüm İş Müfettişleri, İş Teftiş Kurulu’na, İş Teftiş Kurulu da doğrudan Bakanlığa bağlı olarak faaliyet göstermektedir.

.İş hayatının denetim teftişi, İş kanununun 88 ve 89’uncu maddesi ve İş Teftişi Tüzüğü hükümlerince bu müfettişlerce yürütülür.

İş Kanununun 88’inci maddesinde çalışma hayatı ile ilgili mevzuat uygulanmasının devletçe izlenip, teftiş edileceği ve bu ödev Çalışma Bakanlığı’na bağlı teftiş ve denetlemeye yetkili elemanlarca yapılacağı hükme bağlanmıştır. Bu maddeden 95’inci maddeye kadar olan hükümler ve iş Teftiş Tüzüğü hükümleri teftiş denetlemenin esaslarını belirlemiştir.

İş Güvenliği ile ilgili kuruluşları maddeler halinde şöyle sıralayabiliriz
1. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na Bağlı Kuruluşlar:
a) İş Müfettişleri
b) İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı
c) İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Merkezi
d) İş Güvenliği Müfettişleri
e)Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM)
2. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı
3. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na Bağlı Sınai Eğitim Geliştirme Merkezi (SEGEM)
4. Milli Eğitim Bakanlığı (3308 Sayılı Kanunun gereğince Meslek Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü, Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü gibi Daireler iş güvenliğiyle yakınen ilgilenmektedirler.)
5. Belediyeler
6. Milli Prodüktivite Merkezi
7. İşçi Sendikaları
8. Üniversiteler
9. Basım-Yayın Organları
10. Sosyal Sigortalar Kurumu
11. Meslek Hastalıkları Hastaneleri