Yaşam için gerekli temiz havanın alınıp kirli hava olarak geri atılmasına SOLUNUM, çeşitli nedenlerle solunum durması haline de BOĞULMA denir.
Boğulma nedenleri
Solunum yolu; bilinçsiz olarak dilin arkaya gitmesi, başın öne doğru bükülmesi, yabancı cisim, takma diş, ağızda biriken kanın solunum yolunu kapatması veya solunum yollarının yaralanması, ses tellerinin şişmesi gibi nedenlerle tıkanabilir.
Çeşitli zehirli gazlar, kafa yaralanmaları gibi nedenlerle santral sinir sisteminin çalışmasının yavaşlaması, suda boğulma ve iple boğulmalar v.b. nedenlerle solunum yavaşlayabilir veya durabilir.
Kalp durması, şok durumu, elektrik çarpması, karbon monoksit zehirlenmesi nedeniyle de solunum durabilir.
Göğüs duvarının delici cisimlerle yaralanmaları sonucu da boğulma olabilir.
Boğulma belirtileri Duygu ve Bulguları
Bunlar boğulmanın derece ve şiddetine göre ikiye ayrılırlar.
a. İlk Safhada Görülenler
Baş dönmesi ve halsizlik, Nefes darlığı, Nabız sayısının artması, Kısmi bilinç kaybı, Boyun damarlarında şişme,
Yanak ve dudaklarda morarma ile birlikte yüzde kızarma, kan toplanması.
b. Sonraki Safhada Görülenler
Dudaklar, burun, kulaklar ve ayak parmakları mavimtırak gridir. Solunum kesik kesiktir veya hiç yoktur. Nabız yavaş ve düzensizdir. Tam bilinç kaybı vardır.
c. Ne Yapmalıyız?
Boğulmaya neden olan etken ortadan kaldırılır, (yabancı cisim, ağızda takma diş, sakız v.b)
Boyun, çene yere dik olacak şekilde, arkaya bükülür. Çene açılır, dil öne çekilir.
Ağızdan ağıza yapay solunum yapılır. Solunum yollarının açılması ilk üç dakika içinde yapılmalıdır, beyin daha fazla oksijensizliğe dayanamaz.
Suda Boğulma İlk yardım
Suda boğulma tehlikesi geçiren kişiyi karaya çıkarıp, sırt üstü yatırın.
Yakasını, kemerini gevşetiniz.
Takma dişini çıkarınız.
Ağzının içindeki yabancı cisimleri temizleyiniz. Ağızdan ağıza yapay solunum yapınız. Soluk verdiği zaman kişinin başını yana çeviriniz. Bu hareketi 5-6 kez tekrarlayınız. Böylece; fazla su köpürerek dışarı çıktığı gibi kişiye yeterli solunum da yaptırmış olursunuz.
Daha sonra ıslak giysileri çıkarıp battaniyeye sarın, Yutulan suyu çıkartmak için iki elinizle karnı altından tutarak hastayı yukarı kaldırınız. Bu suretle hava yolundaki suların boşalmasına yardım etmiş olursunuz.
Suni Solunum, Solunum İlkyardım
1. Havayolunu Açın
İki parmağınızı hastanın çenesinin altına, bir elinizi de alnına yerleştirip, nazikçe kafasını arkaya eğin.
2. Solunum Yolunu Tıkayan Her Türlü Engeli Ortadan Kaldırın.
Hastayı düz olarak sırtüstü yatırın.
Ağzının içini kontrol edip, solunum yolunu tıkaması muhtemel her tür engeli ortadan kaldırın.
3. Hastanın Burnunu Kapatın
Bas ve işaret parmaklarınızı kullanarak, hastanın burnunu sıkıca çimdikleyip kapatın. Her iki burun deliğinin de hava kaçırmayacak şekilde kapanmış olduğundan emin olun.
Ağızdan Ağza Suni Solunuma Başlayın
Derin bir nefes alın. Dudaklarınızı hastanın dudaklarına siki sıkıya dayayın.
Göğüs kafesi yükselene dek, içinize çektiğiniz havayı hastanın ağzına üfleyin. İki saniye kadar göğsü kalkık tutun.
Suni Solunuma Devam Edin ve Hastayı Tekrar Değerlendirin
Ellerinizle hastanın başını tutmaya devam ederken, dudaklarını bırakın ve göğsünün tamamen inmesini sağlayın.
Ağızdan ağıza suni solunumu bir defa daha tekrarlayın.
Nabzını kontrol edin ve ayılma belirtilerini inceleyin.
EĞER nabız atamıyorsanız,
Kardiyopulmoner yeniden canlandırma (resüsitasyon) girişimine başlayın.
EĞER nabız alabiliyorsanız,
Ağızdan ağıza suni solunuma devam edin. Nabzı tekrar kontrol edin ve her on soluk veriş sonrası, ayılma belirtilerine bakin.
EĞER hasta tekrar solumaya başlarsa,
Ayılma pozisyonunda yan yatırın.
