Sıtma Hastalığının Belirtileri ve Tedavisi

ABD’deki Alabama Üniversitesi’nde yap?lan bir ara?t?rmada, s?tma hastal???n?n insanlara gorillerden geçti?i belirlendi. Bu bulu?la s?tma a??s? geli?tirilebilece?i belirtildi.

S?tma Hastal??? gorillerden geçti?i belirlenmi?tir.

H?zla yay?lan hastal?k, bugüne kadar görülmemi? say?da insan? etkiliyor. Ve onlarca y?ld?r s?tmay? görmezden gelen dünya yeniden silahlar?n? ku?an?yor.

Bu sivrisine?in uzun, iplik gibi ince bacaklar? ve benekli kanatlar? var; insan s?tma parazitini ta??yabilen tek böcek olan Anopheles cinsinden. Ayr?ca di?i oldu?u kesin. Çünkü, yumurtalar?n? protein aç?s?ndan zengin hemoglobinle besleyen di?iler kana ba??ml?yken, erkek sivrisinekler kana ilgi göstermiyor.Di?inin sokucu-emici a?z? i?ne gibi sert görünse de asl?nda iki küçük pompayla takviye edilen kesiciler ve beslenme tüpü gibi farkl? aletleri saran bir k?l?ftan ibaret. Sivrisinek önce epidermis tabakas?n?, sonra onun alt?ndaki ince ya? tabakas?n? ve sonunda k?lcal damar a??n? deliyor. Ve emmeye ba?l?yor.

Kan?n p?ht?la?mas?n? önlemek için ?s?rd??? bölgeyi tükürü?üyle kayganla?t?r?yor. Ne oluyorsa tam bu s?rada oluyor. Sivrisine?in tükürük bezleri taraf?ndan ta??nan küçücük, kurt benzeri yarat?klar i?te bu salg?yla insan vücuduna giriyor.

NOKTA BÜYÜKLÜ?ÜNDE HAVUZDA 50 B?N PARAZ?T
Bu yarat?klar, plasmodium ad? verilen tek hücreli s?tma parazitleri. O kadar küçükler ki, bu cümlenin sonundaki nokta büyüklü?ünde bir havuzda bu yarat?klar?n 50.000 tanesi bir arada yüzebilir. Genelde birkaç düzine kadar? kan dola??m?na s?z?yor. Ama hastal???n geli?mesi için sadece biri yeterli. Tek bir plasmodium bir insan? öldürmeye yetiyor.

Parazitler kan dola??m?nda sadece birkaç dakika kal?yor. Dola??m sistemiyle karaci?ere ula??yor ve burada duruyorlar. Her plasmodium farkl? bir karaci?er hücresine giriyor. Sivrisine?in ?s?rd??? ki?i neredeyse kesinlikle uykusundan uyanm?yor. ?zleyen bir ya da iki hafta boyunca da, vücutta bir ?eylerin feci ?ekilde kötü gitti?ine dair görünür hiçbir belirti gözlemlenmiyor.

106 ÜLKEDE ENDEM?K
S?tmal? bir gezegende ya??yoruz. S?tman?n ço?u kez çiçek ya da çocuk felci gibi büyük oranda ortadan kald?r?lan bir hastal?k olarak de?erlendirildi?i -o da e?er akla gelirse- ve bir tehdit olarak alg?lanmad??? geli?mi? bir ülkede böyle dü?ünülmeyebilir.

Oysa ki s?tma günümüzde her zamankinden çok daha fazla insan? etkiliyor. 106 ülkede endemik olan s?tma, dünya nüfusunun yar?s?n? tehdit ediyor. Son y?llarda parazit o kadar güçlendi ve birçok ilaca kar?? öylesine direnç geli?tirdi ki en güçlü soylar ender olarak kontrol alt?na al?nabiliyor.

Bu y?l s?tman?n bula?aca?? ki?i say?s? be? yüz milyon kadar olacak. Ço?unlu?u be? ya??n alt?nda olan ve büyük bölümü Afrika’da ya?ayan en az bir milyon ki?i ya?am?n? yitirecek. Ve bu say?, 25 y?l öncesinde bir y?lda ya?am?n? yitirenlerin say?s?n?n iki kat?ndan daha fazla.