Uriner İnkontinans Nedir

Üriner İnkontinans Tanım ve Sınıflaması

Üriner inkontinans (ÜĐ), Uluslararası Kontinans Derneği’nin tanımına göre, her türlü is­temsiz idrar kaçırma şikâyetidir (1). Đnkontinans tanımlanırken inkontinansın tipi, şiddeti, etki eden faktörler, sosyal, hijyenik ve hayat kalitesi üzerine olan etkisi, kaçırılan idrar miktarının ölçümü gibi faktörlerin belirlenmesi hastaya yardımcı olunabilmesi açısından önemlidir.

İnkontinans tanımlaması hasta veya bakıcısı tarafından tarif edilen inkontinans semp­tomlarını içerir. Aynı zamanda inkontinans hastadaki semptomlarda ve ürodinamik inceleme­de farklılıklar gösterebilir (1, 25). Belirtiler klinisyen tarafından öksürük sırasında idrar ka­çırmanın gözlemlenmesi gibi basit gözlemlerle tetkik edilebilir veya işeme günlükleri, ped testi, semptom skoru ve hayat kalitesi skorlamaları ile tanımlanabilir. Ürodinamik gözlem ile ürodinami testi sırasında detrusor aşırı aktivitesi ve sfinkter yetersizliği gibi inkontinansa ne­den olabilecek esas faktörlerin tanısı koyulabilmektedir.

Uluslararası Kontinans Derneği’nin de kabul ettiği Abrams ve arkadaşlarının 2003 yılında yayınladıkları hali ile inkontinans tipi tanımlamaları aşağıdaki gibidir
.
Stres Üriner İnkontinans: istemsiz idrar kaçırma durumu aksırma, öksürme veya her hangi bir efor durumunda meydana gelir. Öksürme veya aksırma ile eş zamanlı ola­rak uretradan idrarın geldiğini görülür. Ürodinamik stres inkontinans detrusor kontraksiyonu olmaksızın abdominal basınç artışı ile birlikte meydana gelen istemsiz idrar kaçırma olarak tarif edilir.

Urge Üriner İnkontinans: Aniden beliren idrar yapma hissi ile ortaya çıkan istemsiz idrar kaçırma halidir. Bu ani sıkışma hissi ile birlikte veya hemen sonrasında idrarın istemsiz olarak uretradan dışarı kaçtığı görülür.

Mikst Üriner İnkontinans: Sıkışma hissi olduğunda ya da efor, öksürük ve aksırık gibi durumlarda meydana gelen istemsiz idrar kaçırma halidir.

Üriner İnkontinansın Epidemiyolojisi

İdrar kaçırma tüm dünyada insanların hayatlarına hem sosyal hem de ekonomik hayat­larını etkileyen önemli bir sağlık problemidir. Amerika’da 2000 yılında 1,1 milyondan fazla hastanın polikliniklere idrar kaçırma nedeni ile başvurduğu tahmin edilmektedir (27). Yine 2000 yılında inkontinansı olan hastaların direkt ve dolaylı olarak Amerika’ya maliyetinin 19,5 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir (28). Đnkontinans diğer birçok kronik hastalıktan daha fazla ekonomik etkisi ve masrafı olan bir hastalıktır.

Đnkontinansın epidemiyoloji ve etkilerini tartışırken insidansını ve prevalansını iyi ayırt etmek gerekir. Prevelans belirli bir hastalığın veya durumun belirli bir yerde ve belirli bir noktada görülebilme ihtimalidir. Đnsidans ise tanımlı bir zaman aralığında bir hastalığın veya durumun ortaya çıkma ihtimalidir. Sosyal etkiyi ve sağlık ekiplerinin yerleşimini planlarken prevalans daha önemli bir parametredir. Đnkontinansın ciddiyeti birkaç damla idrar kaçırmak­tan mesaneyi tamamen boşaltmaya kadar giden geniş bir yelpazeyi bulabilir. Her gün, defa­larca veya sadece birkaç kez meydana gelebilir. Eforla meydana gelen stres inkontinansta hasta kaçan birkaç damla idrarın yarattığı olumsuzluğa katlanabilirken tüm mesanenin boşaltı-labildiği urge inkontinans hayatı dayanılmaz derecede kötü hale getirebilir. Bütün bu nedenler hastanın olaydan nasıl etkilendiğini gösteren ve tedaviye ne kadar istekli olduğunu etkileyen faktörlerdir.

Üriner inkontinans kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür ve cinsiyet tek başına önemli bir risk faktörüdür. Kadınlardaki inkontinansın epidemiyolojisi üzerine çok fazla ça­lışma vardır fakat tanımlamalardaki, ölçümlerdeki ve metodolojideki farklılıklar nedeni ile kohort seçimi yapmak ve karşılaştırabilmek oldukça güçtür. Bugüne kadar olan literatür ta­randığında prevelans % 5–72 arasında değişmektedir (29–33). Hunskaar ve arkadaşları 2005 yılında yayınladıkları bir çalışmada inkontinans prevelansının yaşlandıkça daha çok artığını genç erişkinlerde %20’den %30’a, orta yaşlılarda %30’dan %40’a ve yaşlılarda daha fazla bir artış ile %30’dan %50’ye çıktığını bildirmişlerdir. Ciddi inkontinansın prevelansı incelendi­ğinde ise oranlar % 6–11 olup yayınlar arasında çok ciddi bir fark göze çarpmamaktadır (34– 36). Đnkontinans tiplerinin oranı yaşla birlikte oldukça değişkenlik göstermektedir. Genç ve orta yaşlı kadınlarda stres inkontinans baskın(35) iken daha yaşlı kadınlarda mikst inkontinans daha sıktır (32). Tüm yaş gruplarında stres inkontinans daha sık (% 49), mikst inkontinans (% 29) ve urge inkontinans ise % 21 oranında görülmektedir