Alt Uriner Sistem Periferik Noroanatomi

Alt Üriner Sistemin Santral ve Periferik Nöroanatomisi

Serebrokortikal innervasyon

Gerek insanlarda ve gerekse hayvan deneylerinde detrusor adalesini ve periuretral çizgili kas dokusunu uyaran Serebrokortikal innervasyonlar araştırılmıştır (11). Bu değerlendirmeler sonucunda medialfrontal nucieus laterodorsalis tegmenti (T’LD)’ nin kaudal bolumünde kay­naklanan aksonal uzanımların varlığı gösterilmiştir. 1921 yılında Barrington tarafindan, bu bölümün miksiyon ile ilişkili olduğu tespit edilmiş olduğundan burası Barrington çekirdeği olarak da adlandırılmaktadır (12, 13) . Bunun yanı sıra yapılan hayvan deneylerinde Brodman’ın 4. bölgesinin periuretral çizgili kas innervasyonundan sorumlu olduğu ve buradan kaynaklanan aksonal uzanımların, bilateral olarak, sakral spinal kordondaki pudendal nukleusa ulaştığı gösterilmiştir.

Ayrıca sistoskopik olarak insanda detrusor kasının ve pudendal sinirin elektriksel stimülasyonu ile beyinde rolandik fissürün medial bölgesinde yer alan santral vertekste de polifazik ve negatif latens periodları elde edildiği gösterilmiştir

Talamus

Talamusta orta hatta yer alan subkortikal nukleuslar otonomik ve somatik periferal sensoryal reseptörlerden gelen uyarıları aldığı gibi, serebral korteksın spesifik bölgelerinden ve limbik sistem gibi intraserebral nukleuslardan da ileti almaktadır. Tüm bunlara rağmen bu talamik traktusların detrusor ve periuretral çizgili kas demetleri üzerindeki fonksiyonel etkisi halen tam olarak açıklanamamıştır.

Bazal Gangliyon

Bazal gangliyon nukleus kaudatus, putamen, globus pallidus ve substansiya nigra adı verilen 4 adet subkortikal nukleus içermektedir (11, 14). Bu nukleusların kendi aralarında ayrıca talamus ve korteks ile aralarında birçok nöronal bağlantı mevcuttur. Yapılan hayvan deneylerinde bazal gangliyonun detrusorun tonus ve kontraksiyon üzerinde kontrolü olduğu gösterilmiştir (15). Elektrik stimülasyonu ile spontan detrusor refleks kontraksiyonlarının inhibisyona uğradığı belirlenmiştir. Parkinsonlu hastalarda, özellikle putamen ve globus pallidustaki nöronlarda, dopamin yetersizliği gösterilmiş ve bu hastalarda görülen detrusor aşırı aktivitesinin bu bölgenin hasarına bağlı olarak detrusor üzerindeki inhibitör kontrol etki­sinin ortadan kalkması sonucu geliştiği ileri sürülmüştür.

Beyin Sapı

Beyin sapında lokalize olan çekirdeklerin miksiyon ile ilgili olduğu ilk kez Barrington tarafindan ortaya konulmuştur. Otör, beyin sapındaki nukleusların bilateral destrüksiyonu sonucunda işeme fonksiyonun kaybolduğunu göstermiş ve detrusor çekirdeklerinin potinmesensefalik bölgede olduğunu belirlemiştir. Daha sonra yapılan incelemelerde, bu nukleusların ponsun dorsal tegmental bölgesinin kaudalinde olduğu bildirilmiştir (11) . Bu alanın stimülasyonu ile sakral pregangliyonik nöronlarda meydana gelen eksitasyon ile detrusor kasında kontraksiyon oluştuğu gösterilmiştir. Bu alanda lokalize olan detrusor motor çekirdeklerinden iki yönden projeksiyon izlenmektedir. Bunlardan biri lateral hipotalamik bölgeye, diğeri ise sakral spinal kordonda intermediolateral hücre kolonlarına ulaşmaktadır. Asendan projeksiyon halinde izlenen aksonal demetlerin ise medial frontal kortekse uzandığı gösterilmiştir.

Serebellum

Serebellumda yer alan çift nukleustan zamanımıza dek sadece fastigeal nukleusun miksiyon ile ilişkisi gösterilmiştir (13). Serebellumun asıl fonksiyonu motor koordinasyonun sağlanması ile ilgilidir. Ponsta dorsolateral tegmental çekirdeklerde yer alan motor nöronlarda supresyon oluşturarak, detrusor kasında kontraksiyonun gelişmesini sağlayabilir. Bununla beraber, detrusor refleks kontraksiyonları ile koordineli olarak periuretral kasların relaksasyonu veya gerginliğinin ayarlanmasından sorumlu olduğu ileri sürülmektedir (16).
Eksperimental çalışmalarda, pudendal sinir veya detrusor stimülasyonu ile bu alanda polifazik pozitif yanıtlar alındığı gibi, bu alanın destrüksiyonu sonucu ağır detrusor aşırı aktivtesinin meydana geldiği gösterilmiştir

Medulla spinalis

Detrusor kasının ve pelvik tabanı oluşturan kas grubunu innerve eden afferent ve efferent lifler bulunmaktadır. Bu seviyede bulunan somatik refleks traktusları supraspinal ve segmental refleks arklarından oluşur. Segmental refleks innervasyonu iskelet kaslarını resep­törlerinden çıkan ve medulla spinaliste gri maddede motor nöron çekirdeği ile sinaps yapan afferent sinir liflerini içerir. Periuretral çizgili kaslarında bulunduğu pelvik tabanı oluşturan

kas yapılarından çıkan pudendal sensoryal aksonlar ise medulla spinalisine konus medullaristen girer ve 3 grupta ilerler. Đlk grup S1 ile S3 segmentleri arasında gri maddenin ventral boynuzda yer alan pudendal motor çekirdek ile sinaps oluştururlar. Đkinci akson grubu dorsal kolonda asendan olarak ilerleyerek serebellumdaki nöron çekirdekleri ve talamustaki nucleus ventralis posterolateralis ile sinaps oluşturur ve son grup ise sensoryal motor kortek-se uzanım göstererek, sinaps oluşturur

Konus medullaris
Medulla spinalisin SI ile S5 arasındaki kaudal bölümü oluşturan segmente verilen isimdir. Periuretral ve detrusor kaslarının innervasyonu ile ilgili olan birçok çekirdek bu böl­gede bulunmaktadır (11).

Detrusor nukleus
Đlk üç sakral spinal segmentte bulunan ve uretra ile detrusorun innervasyonundan so­rumlu olan motor nöron çekirdekleridir.

Pudendal nukleus.
Pudendal nukleuslara Onuf çekirdekleri de denilmektedir. Miksiyon ile ilgili olan lo-kalizasyonu S2 segmentinin ventrolateral bölümündedir (11).

Pelvik gangliyon ve pelvik pleksus:
Detrusor kasını ve uretral düz kas yapısını innerve eden pelvik sinir S2-S3-S4 sakral spinal segmentten afferent ve efferent aksonlar almaktadır. Bu sinir lifleri, pelvik pleksusa superior hipogastrik sinir yoluyla ulaşan, TIO-L2 torakolumbar spinal segmentlerden kaynak­lanan efferent sempatik liflerle birlikte girer. Pelvik pleksusta hipogastrik ve pelvik sinirden gelen adrenerjik ve kolinerjik pregangliyonik sinir terminalleri mevcuttur(5.6.9) . Alt üriner sistemin innervasyonu 3 adet periferal sinir demetinden oluşmaktadır: sakral parasempatik (pelvik sinir), torakolumbar sempatik (hipogastrik sinir ve sempatik zincir ) ve sakral soma­tik ( pudendal sinir )