Yaşlılarda Derideki Değişiklikler ve Bakım
Deri altı yağ dokusu ile ter bezlerinin çlışmasındaki azalma sonucu cilt kuru ve elastikiyetini kaybeder. Bu durum yaşlıda hareket sınırlılığı olduğu zaman kolayca dekibütüs açılmasına neden olur.özellikle Diabetes Mellitus sorunu olan yaşlılarda ufak bir tahriş sonucu olacak yaraların geç iyileşeceği unutulmamalıdır. Bu nedenle cilt temizliği kadar cilde yağlı kremlerle masaj yapılması önemlidir. Yatak yarasını önlemek için basınç noktalarında cildin korunması için pozisyon değiştirme ve egzersizler yaptırılabilir. Banyoda yumuşak sabun kullanılması önerilir. Özellikle ayak parmaklarının arası iyice kurulanmalıdır. Saç ve tırnaklar canlılıklarını kaybetmiş olduğundan özel bakım gerekir.
Hemo-poetik Sistem Bozuklukları ve Bakım
Yaşlıların kullandığı bazı ilaçlar (butazolidin tipi) kemik iliğini deprese etmektedir. Bu durum kan tablosunu bozar, trombosit ve lökosit miktarı azalır. Vücut direnci azalırken, enfeksiyona yatkınlık artar. Demerel Pethidin gibi ilaçlar yüksek oranda protein sağlar. Serum albumini düşük olan yaşlılarda toksik etki gösterebilir. Endokrin sistemdeki salgıların azalmasıyla ilgili olarak, intrenpililerininde etkisiyle yaşlılarda pernisiyöz anemi gelişmektedir. Hemşirenin bu konuda dikkatli olması ve aileleri uyarması gerekir.
Yaşlılık sorunlarıyla uğraşan iki bilim dalı vardır. Bunlardan biri ihtiyarlık bilimi de denilen ve yaşlılıktaki biyolojik, psikolojik, ekonomik ve sosyolojik nitelik taşıyan, yani tıbbi olmayan, sorunlarla uğraşan gerontolojidir. Diğeri yaşlıların tıbbi sorunlarıyla uğraşan geriyatridir. Topluma yararlı olmalarını, üreticiliklerini ve bakımlarını sağlamak amacıyla, yaşlıları tek tek ele alan geriyatriyle, yaşlıların sorunlarını toplumsal yönden irdeleyen geriyatrinin işbirliği, yaşlıların bakımı için çok gereklidir. Bu işbirliği sonucu şu hususlar gerçekleşebilir: Yaşlıları çalışamaz duruma getiren dejeneratif ve ilerleyici hastalıklar kontrol altına alınabilir. Eğitim yoluyla bireyler yaşlılığa hazırlanabilir ve o döneme ait değişik sorunların çözüm yolları öğretilebilir. Ayrıca, çeşitli nedenlerle çalışamaz duruma gelmiş yaşlılar için rehabilitasyon merkezleri açılarak, onların yeniden çalışır duruma getirilmesi ve tüketici olmak psikozundan kurtulmaları sağlanabilir.
Dünya Sağlık Örgütünün bilimsel bir kurulu, düşük düzeyde de olsa, kişinin kendi kendine yeterli olmasını sağlamaya yönelik sağlık ve sosyal hizmetler sunmayı, yaşlılık bakımının amacı olarak belirlemiştir. Bunun için yaşlının işlevsel yeteneğinin ölçülmesi gerekir. Bu iş, fiziksel, ruhsal ve sosyal işlevlerinin, aileden ve toplumdan sağlanabilen desteklerin, ekonomik kaynakların ve çevresel koşulların saptanmasını zorunlu kılar. Fiziksel işlevler arasında, yaşlının günlük işleri, örneğin yıkama ve yıkanma, beslenme, tuvaleti kullanabilme vb. gibi kendi kendine bakımın temel işlevleri sayılabilir Çoğu kişi yaşamı boyunca bu işlevleri sürdürür. Ama sürdüremeyenler için, denetim ve bakımın gerekli olduğu unutulmamalıdır. Ruhsal ve sosyal işlevler arasında, diğer kişilerle olumlu ilişkileri sürdürmek, toplumsal yaşamdan kopmamak, yaşamda zevk alınacak hususlar olduğunu akıldan çıkarmamak gibi durumlar sayılabilir. ABD’de yapılan araştırmalar, 75-84 yaşlarında olanların üçte ikisinin 400 metre yürüyebildiğini, yüzde sekseninin beş kilogramlık bir ağırlığı kolayca kaldırabildiğini ve yüzde yetmiş ikisinin güçlük çekmeden ya da durmadan 10 basamak merdiveni çıkabildiğini göstermektedir. Erkekler her yaşta bu işlevleri aynı yaştaki kadınlara göre daha kolay ve iyi bir şekilde yapmaktadırlar.
Yaşlıların bakıma gereksinimi olup olmadığı aileleri tarafından kolayca tahmin edilebilir. Ama bu durumu hazırlayan nedenler ancak tıbbi muayenelerle saptanabilir. Örneğin, merdiven çıkmada güçlük çeken bir yaşlıda, bu durumun nedeni dizlerdeki artrit, akciğer ya da kalp hastalığı olabilir ve nedene göre bakım yapılarak yaşlıya yardım edilir.
Yaşlılar, kendilerine sağlık hizmeti ve uzun süreli destek sağlanması gereken ayrı ve özel bir grup olarak ele alınmalıdır. Gerek gelişmiş ve gerekse az gelişmiş ülkelerde yaşlıların birinci basamak sağlık hizmetinden ve ailelerince evde sağlanacak bakım hizmetlerinden yararlanmaları için çaba harcanmalıdır. Birinci basamak sağlık hizmetinden, hastalık durumlarında yararlanmak önemli bir sorun teşkil etmez. Ama bakım yönünden önemli aksaklıklar ortaya çıkabilir. Kimi hastalık belirtilerini yaşlılığın doğal sonucu olarak kabul edip zamanında başvurmadığı ya da başvursa bile hekimlerce yakınmalarının önemsememesi durumlarında yaşlıların önemli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Kimi kez, yaşlılığın normal belirtilerine hastalık tanısı konulduğu ve aşırı bir tedaviye girişildiği de görülmektedir. Bu son durum, gelişmiş ülkelerde sık görülmekte ve yaşlıların hastaneye yatırılmasının önde gelen nedenlerinden birini oluşturmaktadır. Tüm bunlar gözönüne alınarak, sağlık hizmeti, özellikle birinci basamak sağlık hizmeti, sunan kuruluşlarda çalışan sağlık personeli, yaşlıların sık görülen sorunlarını tanıyacak ve bu konuda onlara yardım edecek ölçüde bir gerontoloii ve geriyatri bilgisine sahip olmalıdır.
Yaşlılara kendi evlerinde ve özellikle aile bireylerince bakılması için özel çaba harcanmalı ve gerekirse aileler bu hususta desteklenmelidir. Aile bireylerince bakım sağlanamadığı durumlarda yaşlılar, olanaklıysa içinde yaşadıkları toplumdaki bakım hizmetlerinden yararlanmalıdırlar. Huzurevleri ve gündüz bakımevleri gibi kuruluşlarda yaşlılara bakım kolaylıkları sağlanmalıdır. Buralarda yaşlıların gereksinimleri gözardı edilmemeli ve olanaklar elverdiğince ev atmosferi oluşturulmasına çalışılmalıdır. Ancak, yaşlıların bu tür kuruluşlarda bakımı, onlara sunulan diğer bakım hizmetleri beklenen yarar sağlamadığı takdirde düşünülmelidir.
Yaşlılık bir yığın sorunlara yol açtığı için, kimi kez toplumsal örgütler ve kurumlar uzun bir yaşamı, istenmeyen bir durum, bir külfet olarak algılayabilirler. Yaşlıların gereksinimlerinin her bakımdan ancak toplumsal örgütlenmeyle karşılanabileceği unutulmamalıdır. Yaşlıların desteklenmesi moral, sosyal ve ekonomik yönleri olan bir tutum ve davranışı gerekli kılar. Bu hususta politik bir istekliliğin de bulunması zorunludur. Er ya da geç, her hükümet yaşlıların bakımı ve desteklenmesi için kaynak ayırmak zorunda kalacaktır. Gelişmiş ve az gelişmiş ülkelerin bu konudaki çabaları, onların değişik koşullar altında insanlara eşit hizmet sunma inancını belirten bir gösterge olacaktır.
