Kalıtsal Kolon ve Rektum Kanseri

Kalıtsal kolon ve rektum kanseri, bir ailenin birden çok kuşağında yer alan bireylerinde bu kansere rastlandığında kullanılan bir terimdir. Kalıtsal kolorektal kanser nedeni olarak farklı genlerde bir çok değişim (mutasyon) bulunmuştur. Bu mutasyonların, hastalığın gelişmesine yol açan DNA hata onarma sisteminde yer aldığı düşünülmektedir. Bunların yanı sıra henüz bulunmamış olan daha başka genler de bu hastalığa neden olabilir. En çok rastlanan ve en iyi tanımlanmış kalıtsal kolorektal kanser grupları şunlardır:

1. Kalıtsal polipsiz kolon ve rektum kanseri: Hastaların, en az üç aile üyesinde ve en az iki kuşak boyunca kolorektal kanser öyküsü vardır. Kanser çoğunlukla 50 yaşından önce gelişir. Bu hastalık, her yıl kolorektal kanseri tanısı konan hastaların yaklaşık %5’ini etkilemektedir.
2. Ailesel adenomatöz polipozis hastalığı: Bu hastalığı olan bireylerde daha genç yaşta iken yüzlerce kolon ve rektum polibi ortaya çıkar. Polipler zamanla büyür ve bir ya da birkaçında kanserleşme başlar. Yeterli süre geçtiğinde kanser pek çoğunda ortaya çıkar. Koruyucu önlemler alınmaz ve tedavi erken başlatılmazsa, kanseri ve yol açtığı ölümcül sorunları durdurmak mümkün değildir. Bu hastalığın, her yıl kolorektal kansere yakalanan tüm hastaların yaklaşık %1’ini etkilediği düşünülmektedir.
3. Ender kolon ve rektum kanseri türleri: Juvenil Polipozis ve Peutz-Jegher’s Sendromu diğer ender türlerdir.

Ailesel kolon ve rektum kanseri nedir?

Kolon ve rektum kanseri birden fazla aile üyesinde oluştuğunda, bunun şans eseri olduğu düşünülebilir. Ancak, bu aynı zamanda bir kuşaktan diğerine geçen bir potansiyel risk anlamına da gelebilir. Kolorektal kanser tanısı konan bir bireyin özellikle birinci derecede akrabalarının, bu hastalığa yakalanma riskleri toplumdaki diğer bireylerden daha yüksektir. Kolorektal kanserin yaklaşık olarak %15-50’si aileseldir. Bu, ailede kolorektal kanser oluşma eğilimi olduğunu göstermektedir. Bir ya da birkaç genin veya çevresel faktörlerin birleşimi, ailesel koln ve rektum kanserine neden olduğu düşünülmektedir. Bu ailelerin bireylerinde kolorektal kansere ya da kanser öncesi poliplere daha sık rastlanır. Ailesel olduğu düşünülen kolon ve rektum kanserli bir bireyin akrabalarının da taşıdıkları riski öğrenmeleri ve gerekli önlemleri zamanında almaları çok önemlidir. Bu amaçla atılacak ilk adım, bu konuda uzman bir hekime başvurmalarıdır.

Kaynak Prof.Dr. Zafer Malazgirt