Gençler ve Sigara: Tehlikeli İlişki

Tüm akciğer kanseri vakalarının yaklaşık %95’inin sigara içmenin bir sonucu olarak ortaya çıktığı bilinmektedir. Sigara, aynı zamanda, kalp hastalıkları, amfizem ve akciğer hastalıkları için büyük bir risk faktörü olmanın yanı sıra baş, boyun, sindirim sistemi, yemek borusu kanserlerine ve prematüre ölümlere de neden olmaktadır.

Sigaraya hiç başlamayın veya alışkanlık haline gelmeden bırakın.

Sigara içen yetişkinlerin pek azı bu alışkanlığa 18 ya da 20 yaşlarından sonra kapıldığını dile getirmektedir. Sigaranın yüksek derecede, kokain kadar kuvvetli bağımlılık yarattığını bildiren uzmanlar, gelişen fiziksel ve duygusal bağımlılığın sigarayı bırakmayı çok zorlaştırdığını vurgulamaktadır. Sigara içmeye hiç başlamamak ve gençleri bu yönde teşvik etmek, onlara sigarayı bıraktırmaktan daha kolaydır.

Çocuklarınıza nasıl yardım edebilirsiniz?

Gençlerin sigaraya başlamalarını önlemede, ebeveynlerin kilit bir rolü vardır. Ebeveynlerin çocukları için yapabilecekleri en iyi şey sigara içmemeleridir. Sigara içen çocukların çoğunun ebeveynleri de sigara içmektedir.

Ebeveynler mümkün olduğunca erken, örneğin çocukları etrafındakilerin sigara içtiğini fark eder etmez, sigaranın zararları hakkında konuşmaya başlamalıdır. Gerçekten de çocuklar daha sigara içmeye başlamadan çok önce, sigara hakkında bir görüş sahibi olmaktadır. Bu nedenle sigara içmenin anormal bir durum olduğu vurgulanmalıdır. Sigara içmenin hem çocuklar hem de yetişkinler için çok zararlı bir alışkanlık olduğu anlatılmalıdır. En önemlisi ebeveynler sigara içmemeli ve evlerinde sigara içilmesine izin vermemelidir.

Ebeveyn ve çocuklar arasındaki iletişimde çok önemlidir. Yaşamları, okulları ve arkadaşları hakkında onlarla konuşun. Sigara içen çocuk gördüklerinde tepkilerine dikkat edin. Eğer birinin çocuğunuza sigara içmeyi teklif ettiğini öğrenirseniz, çocuğunuzun sigara içmeme arzusunu destekleyin ve arkadaşlarına gerektiğinde “hayır” diyebilmelerini öğretin. Arkadaş baskısına karşı koymalarında onlara destek verin.

Gençler arasında arkadaş baskısı önemli bir faktördür. Özgüven eksikliği de önemli rol oynamaktadır. Sigaranın kaygılarını azaltmakta yardımcı olduğunu düşünmeleri de sigara tiryakiliğini hızlandırır. Sigara tiryakisi yetişkinlerin gençliklerinde sigaranın zararları hakkında yeterince uyarılmadığı bilinmektedir. Bu yüzden sigara zararlarını anlatan derslere çok erken başlamak gerekir.

Kaş yapayım derken göz çıkarmayın.

Eğer bir genç sigaraya başlarsa, sigaranın neden olduğu zararlar hakkında onunla konuşun ve ona sigaranın bağımlılık yapıcı olduğunu iyice anlatın. Ancak ebeveynlerin gençlere sigarayı bırakmaları için baskı yaparken dikkatli olmaları da gereklidir. Çocuğun bu davranışını onaylamadığınızı bilmesini ve onlardan sigara içmeyi bırakmalarını isterken, konuşma tarzına ve çocuğa karşı tavırlara özen gösterilmelidir. Bu şekilde, sigarayı onlar için bir asilik aracı olarak kullanmalarına engel olunmalıdır.

Sigara içmeye başlayan çocuğu cezalandırmaya ya da onlara sigara içmenin kötü sonuçlarını zorla kabul ettirmeye başvurmak yanlıştır. Sigarayı bırakmaları konusunda çocuklara destek olmak ve sigaranın bağımlılık yapıcı olduğu bilincini aşılamak daha doğru bir yaklaşımdır. Çoğu tiryaki kendi kendilerine sigara içmeyi bırakırlar, ama bu genellikle birçok bırakma girişiminin sonunda gerçekleşir. Sigarayı bırakmanın anahtarı motivasyon ve sorumluluktur. Çocuklar sigarayı bırakması için zorlanmamalıdır. Eğer gönüllülerse ve kendi başlarına bırakamıyorlarsa onlara yol gösterin, teşvik edin ve ödüllendirin.

Gençleri sigara bağımlılığından beklide en temel yolu ebeveynlerin sigara içmemeleridir. Sigara içen bir ebeveynin, sigaranın zararları hakkında çocuğunu bilgilendirmesi birbiriyle çelişen iki zıt durumdur ve ters etki yaratabilir. Örneğin, çocuk sigara içmeyi yetişkinlere özgü bir davranış olarak benimseyebilir ve sigara içmek ona daha cazip gelebilir.

Sigara ve Stres

Nikotin hoş bir rahatlama hissi uyandıran fizyoaktif bir uyuşturucudur. Ama aynı zamanda kan damarlarının daralması, gergin kaslar ve artan kalp atış hızı ile strese de yol açar. Bunlara ek olarak, sigarayı bırakma baskısı, sigaranın yüksek fiyatı ve toplumda sigaraya karşı giderek artan olumsuz tavır sigara içende strese neden olur.

Sigarayı bıraktıktan altı hafta sonra, gençler daha az stres yaşadıklarını ve özgüvenlerinin arttığını belirtmişlerdir. Zorluklarla başa çıkma stratejilerini geliştirmişlerdir. Kendilerini daha üretken ve sağlıklı hissetmeye başlamışlardır.

Kaynak: CCF Aile Sağlığı Merkezi