Parotis Bezi Parotis Bezinin Sismesi

Parotis Bezinin Şişmesi, Parotis Bezi

Parotis bezi genellikle enflamatuar hastalık­lara bağlı olarak büyür. Sialadenitlere viral etkenler (kabakulak) yol açabileceği gibi dehidrate ve debil hastalarda stafilokokkus aureus ve streptokoklarla ortaya çıkan süpüratif parototitisler de görülür. Enkübas-yon dönemi ortalama 17 gün olan kabaku­lakta, başlangıçta hafif ateş, baş ağrısı daha sonra da parotis bir ya da iki taraflı hassasi­yet, ağrı ve şişme olur. Trismus, yutma ve çiğneme sırasında ağrı bulunabilir. Hemag-lutinasyon ya da kompleman fiksasyon test­leriyle hastalık belirlenebilir. Akut parotis şişmelerinin nedeni genellikle kabakulak, sitomegalovirüs, alerji ve iyot zehirlenmele­ri olabilir. Çift yanlı hipertrofi genellikle al­kolizm, şişmanlık, kötü beslenme, diyabet, gebelik, hipotiroidi, tüberküloz, sarkoidoz gibi durumlara ve fenilbutazon, fenotiazin, tiyourasil, tiyosiyanat gibi ilaçlara bağlı ola­bilir.

Parotis bezinin doğumsal hastalıkları arasın­da, doğumsal kistler, tip 1 ve 2 brankiyal ya­rık kistleri, dermoid kistler, lenfanjiyom ve hemanjiyomlar sayılabilir. Kronik siyalade-nitte özellikle yemek sırasında, parotis bezi orta derecede ağrılı bir şekilde şişer. En sık nedeni kanalların tıkanması ve hastanın da­ha önce kabakulak ya da akut parotit geçir­miş olmasıdır. Parotis bezi tıkanıklığı neden­lerinden olan taşların çoğu radyoopakdır ve röntgende gösterilebilir. Taşlar genellikle inorganik kalsiyum ve fosfattan meydana ge­lir. En önemli belirtileri bezin aralıklı olarak şişmesidir. Parotis kanalındaki darlıkları ve taşlan göstermede sialogram yararlıdır.
Otoimmün bir hastalık olan Sjögren sendromunda keratokonjonktivitis sikka, kserostomi ve konnektif doku hastalığı (sıklıkla ro-matoid artrit) birlikte bulunur.Hastalık 50 yaş civarında, kadınlarda sıktır. Tükrük ve gözya­şı bezlerinde enflamasyon ve fibrozisten dola­yı sekresyon azalır. Tanı dudağın iç yüzünden yapılan biyopsi ile konur.

Tükrük bezi tümörlerinin çoğu belirti verme­yen kütlelerdir. Parotis tümörleri bütün tük­rük bezi tümörlerinin %70-80’ini oluşturur. Bununla birlikte parotis tümörlerinin %80’i selimdir (Sublingual ve submandibüler bez tümörlerinin %50’si habis). Parotiste bir tü­mörle birlikte fasyal paralizi bulunması, küt­lenin ağrılı olması, deriye yayılım bulunması habis oluşumu düşündürür. Tükrük bezi tü­mörleri içinde en sık rastlanan selim tümör mikst tümör, habis tümör ise mukoepider-moid karsinomdur. Warthin tümörü, asinik hücreli karsinom, adenoid kistik karsinom da öteki tükrük bezi tümörlerindendir. Paro­tis bezi şişmelerinde siyalografi kanaldaki darlık ve taşları gösterebilir. Ultrason kütle­nin kistik olup olmadığını belirleyebilir. An­cak tanıda en yararlı inceleme BT’dir. Bu yöntemde özellikle habis tümörlerin belir­lenmesi kolaylaşır (derin lobun altındaki fib-roadipöz dokunun kaybolması habis oluşu­mu düşündürür). Whartin tümörü ya da on-kositomaların gösterilmesinde teknesyum sintigrafisi yapılabilir. İnce iğne aspirasyon biyopsisi son derece yararlıdır ancak değer­lendirilmesinde patologun çok deneyimli ol­ması gerekir.

Masseter hipertrofisi, 2. servikal vertebranın uzamış transvers prosesi gibi selim oluşum­lar da parotis bezi şişmelerinin ayırıcı tanı­sında düşünülmelidir.

Parotisin viral kaynaklı enfeksiyonlarında semptomatik tedavi uygulanır (analjezik antienflamatuar, sıvı tedavisi). Süpüratif bakte-riyel parotit durumlarında kültür antibiyog-ram yapılarak antibiyotik tedavisine geçilebi­lir. Kronik siyaladenitte ağız bakımı, masaj, antibiyotik ve rehidratasyondan sonuç alına­madığında cerrahi girişim (duktusun bağlan­ması, total parotidektomi, bezin ışınlanması, timpanik nörektomi) düşünülmelidir. Daha çok gram (+) etkenler söz konusu olduğun­dan, penisilinler, sultamisilin, sefalosporin-ler, sipiramisin kullanılabilir. Parotis abseleri cerrahi olarak direne edilmelidir.

Parotis taşlarında cerrahi tedavinin (paroti­dektomi) yanında, taşların bir basket yardı­mıyla çıkarılması da olasıdır. Sjögren sendro-munda masaj, rehidratasyon ve enfeksiyo­nun önlenmesi amaçlanır. Sarkoidoz 20-40 yaşlarda sıktır, servikal ve mediastinal ade-nopatiyle birlikte görülür. Uveoparotid ateş (Hearford) sendromunda, gözyaşı ve tükrük bezlerinde hipertrofiyle birlikte fasyal parali-zi bulunur. Birçok hasta tedavisiz kendiliğin­den iyileşir.

Parotis bezinin hemanjiyom, lefanjiyom gibi doğumsal lezyonlarmda kozmetik bir kaygı bulunmadığı sürece çocuğun büyümesi bek­lenir. Bezin habis-selim “bütün neoplazmala-rında parotidektomi” uygulanır. Yalnızca tü­mör dokusunun çıkarılması doğru bir tedavi şekli değildir. Patoloji tanısı selim lezyonu gösteriyorsa başka bir tedavi gerekmez. Ha­bis lezyonlarda tümör tipine, boyunda kütle­nin bulunup bulunmamasına göre, boyun diseksiyonu, ameliyat sonrası radyoterapi ya da fasyal siniri koruyarak ya da feda ederek yapılan total parotidektomi uygulanır.