El Deri Antisepsisi Bina Oda Dezenfeksiyonu

Dezenfeksiyon ve Antisepsis

El antisepsisi. İnsanın mikroorganizma ile en fazla temas eden organı olan el, günlük hayatta en yaygın şekliyle su ve sabunla yıkanarak dezenfekte edilmeye çalışılır. Sa­bunlar (ve dezenfektanlar) su ile iyice köpürtüldüklerinde bakterilerde yüzey gerilimi­ni düşürerek hücre duvarı ve sitoplazmik zarına zarar verdikleri gibi mekanik olarak-ta el derisinden suyla atılmalarını sağlarlar. Bu sebeplerle sabunlarla el yıkama işi 2-3 dakika sürmelidir. Hastane ortamında ve doğrudan enfeksiyonlu hastalarla temasta olanların hekzaklorofenli veya kreozollü sabunlar kullanması daha da etkili olur.

Ameliyat öncesi el antisepsisi, kreozollü veya hekzaklorofenilli sabunlarla (7 dakika) yıkadıktan sonra %70 alkol 3 dakika elde kalacak şekilde yapılır. Gerekirse tekrar kre­ozollü /hekzaklorefenli sabunla yıkanır.
Metil alkol (%75)’e, % 3 hidroklorik asit (HC1) karışımı M. tubercuhsis’i bile 1-2 daki­kada öldürdüğünden saha şartlarında en ideal el antiseptiğidir.

Deri antisepsisi ve Yara temizliği. Ameliyat edilecek bölge için en etkin antiseptik ten­türdiyottur. Deri bolca tentürdiyot emdirilmiş gazlı bezle merkezden çevreye doğru silinir. İrritan etkiyi azaltmak için fazlası alkolle silinir.

Enjeksiyon yapılacak deri antisepsisinde en etkin yöntem tentürdiyot ve alkolün birlik­te kullanımıdır. Ancak pratikte en çok alkol, alkol iyode, % 0.1’lik mertiolet kullanılır.
Toprak, çivi, cam veya benzeri maddelerle kirlenmiş yaralarda kirleticiler ayıklandık­tan sonra sabunlu su, % 3 hidrojen peroksit (aerob ve anaerobları okside ederek öldü­rür) ile yıkanır. Yaraya sabunlu su yerine %1’lik benzalkonyum klorür daha iyi etkir.
Kuduzdan şüpheli yaralar biraz genişletilerek acilen, sabunlu su, benzalkoyum klorür ile iyice yıkanır. Alkol veya iyotlu antiseptiklerlede antisepsi sağlanır. Kesinlikle dikiş konulmaz.

Bina – Oda Dezenfeksiyonu. Bakteri ve viruslarla bulaşma olasılığı olan binaların duvar yer ve tavanları, deterjanlarla veya sodyum hipoklorid (çamaşır suyu) ile yıkandıktan sonra %3-5 fenol, % 5 krezol ile silinerek dezenfekte edilebilir. İnsanların olmadığı du­rumlarda, bakteri (sporlu-sporsuz), virüs ve mantarla bulaşık binalarda en ideal, eko­nomik ve etkili yöntem formol, formol + potasyum permanganat fumigasyonudur.

Formol sıvı (paraformaldehitin sudaki % 37’lik solüsyonu) paraformaldehit ise katı halde olup, ısıtıldıklarında veya oda derecesinde (formalin) püskürtüldüğünde gaz haline dönüşerek her tarafa nüfuz edebilme yeteneğinde bir dezenfektandır. Bu amaçla, her tarafı iyice kapatılmış % 70 nemli ve 22°C’deki bir mekanın 10 m3’ü için 200 mi formol alttan ısıtılarak (örn. Metal bir kaba konulan formalin elektikli bir ısı­tıcı üzerinde ısıtılarak) dezenfeksiyon yapılabilir. Formalin, hacminin 2 katı su ile sulandırılıp pülverizatörle (basınçlı ilaçlama pompaları) ile içeriye püskürtülerek de uy­gulanabilir. Uygulayıcının maske kullanması gerekir. Formalin + potasyum perman­ganat fumigasyonu daha da etkilidir.
Clostridium tetani, Cl. perfiringens, Cl septicum ve Bacillus anthracis gibi sporlu bakteri­ler, kontamine ameliyathaneler, kasaplar, mezbahalar ve lokanta mutfakları, ısıdan et­kilenmeyen yer ve duvarlar alevden geçirilebilir.

Çamaşır ve benzeri malzemeler. En etkili yöntem kaynatma ve otoklavlamadır. Kay­natma suyuna çamaşır suyu katılması etkiyi artırır.

Su dezenfeksiyonu. İçme sularının dezenfeksiyonunda çeşitli kimyasal ve fiziksel yön­temler kullanılabilir. En yaygın yöntem klor verici maddelerle yapılır. Bu amaçla oto­matik dozajlama cihazları veya klorinatör de denilen basit bir sistemle (borudan geçen su miktarına bağlı olarak ayarlanan dozda kloru suya verir) suyun düzenli klorlanma-sıdır. Su dezenfeksiyonu için en ekonomik ve en kolay uygulanabilenleri klor gazı/ klor tabletleri ve kireç kaymağıdır. Klor gazı, 1 litre suda 1 mg olacak şekilde hesaplan­malıdır. Klorun dezenfektan etki gösterebilmesi için su ile 30 dakika temas etmesi gerekir. Tablet kullanılacaksa, tabletin ölçüsüne göre suya atılır. 30 dakika sonra kullanı­ma sunulur. Kireç kaymağının % 25’i aktif klor olarak değerlendirildiğinden 40 gr kireç kaymağı (10 gr aktif klor) 1 litre su ile sulandırılır. Çökelmesi için 20 dakika kadar beklenir. Üst sıvı ayrı bir kaba alınır ve bu sıvıdan 1 litre su için 3 damla hesabı ile suya katılır. Bu sıvı dozajlama cihazı ile suyun akış hızına göre hesaplanarak kullanılabilir.

Sudaki klor tadı ve kokusu, 30 dakika sonra suyun litresi için % 10’luk sodyum tiyo-sülfat’tan 1 ml eklenerek giderilebilir. Ozon, su dezenfeksiyonu için litre suya 0.4 mg hesaplanarak kullanılır. 4 dakikada dezenfekte eder. Kalıcı etkisi yoktur. Sporlu basil­lere klordan daha etkilidir. Pahalı olduğundan kullanımı sınırlıdır.