Lenf Dolaşım Sistemi, Lymphoedema Nedir, Lenf Sistemi Nedir
Lenf Sisteminin Özellikleri ve Görevleri Toplardamarlardan ayrı olarak, lenfatik diye anılan, ince damarlı bir ikinci sistem daha vardır. Bu aygıt, doku sıvısını (lenf) bütün vücutta dolaştırır ve bağırsaklarda, chyle denilen yağlı maddeleri özümler, sonra karaciğere taşır. Lenf damarları, çalışma seyirleri boyunca, zaman zaman özel bezlerin içinden geçerler. Bu bezler, lenf sıvısının içindeki mikroorganizmaları ve kanser hücrelerini ayıklarlar ve mikrop kaptıklarında genişler, duyarlı hale gelirler. Bunlar başlıca, boyunda, koltuk altında ve kasıkta bulunurlar. Lenf damarlarının da supapları vardır, damarlar sonunda geniş lenf gövdesine katılırlar. Ense kökünde toplardamarlara açılırlar, böylece lenf sıvısı kan dolaşımına katılmış olur.
Bacaktaki lenf damarlarının kapanması, Lympho-edema’ya yol açar. Burada büyük şişkinlik, deri incelmesi ve kimi zaman deriden doku suyu sızması olur. Lymphoedema, çok önemsiz şişkinliklerden en ağır şişmelere kadar değişen, çok sıkıntı verici bir olaydır. Kalıtsal bir lenf damarları yetersizliği ya da tıkanmasından ileri gelebilir ve bütün aileye yayıldığında Milroy hastalığı adını alır. Lymphoedema, onüç-yirmi yaşlardaki genç kadınlarda da görülebilir. O zaman Lymphoedema praecox adını alır. Bu durumda şişmeler, ilerleyen yaşla birlikte artar, bacak ağırlaşır ve ağrır, deri kalınlaşır ve dermatitis (deri iltihabı) ortaya çıkabilir. Ancak bu tür yaralar seyrek görülür. Lymphoedemanın bu türü, lenf damarlarının yetersizliği ya da bozukluğu yüzünden oluşur ve doğuştan gelen başka eksikliklerden ileri gelebilir. İkincil lymphoedema, sağlıklı lenf aygıtında görülen çeşitli hastalıkların sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Bun-fan şöyle sıralayabiliriz: Lenf bezlerinde gelişen ve lenf akışını engelleyen kanser hücreleri, lenf damarlarının ve bezlerinin kapanmasına yol açan mikroplanmalar, lenf bezlerinin iltihaplanması (Lymphangi-tis).
Tıpkı arteriography ve venogarphy’de kullanıldığı gibi, iyotlu bileşik, lenf damarlarına şırınga edilir ve röntgen filminde izlenir. Lenf damarlarının çapları küçük olduğundan, şırınga yavaş yavaş yapılmalı ve X ışınları aralıklı olarak birkaç saatte verilmelidir. Bacak lenflerinin filmini almak için, şırınga ayağın üzerinden yapılır. Lymphography tekniği, bütün lenf sistemini kapsamakla kalmaz, lenf bezlerini de gösterir, ayrıca hastalıkların anlaşılmasını sağlar.
Lenf Sistemi Hastalıkları Tedavisi
Ameliyat dışında, hastanın bacağındaki ödem sıvısını azaltmak için kendi kendine başarabildiği bir tedavi yöntemi vardır. Esnek çorap giyilmeli, otururken ayakları kaldırmalı – geceleyin yatağın ayakucu tahta bloklar koyarak yükseltilmeli -ve topuktan kalçaya doğru bacaklara masaj yapılmalıdır. İdman yapmak da yararlıdır ve yapmaktan çekinilmemelidir. Sidik söktürücü ilaçlar, işemeyi artırmak ve böylece bacaklardaki sıvıyı azaltmak için kullanılır. Mikrop kaptıktan sonra ortaya çıkan Lymphoedema da antibiyotik tedavisi zorunludur. Gebelik, lymphoedemayı daha da kötüleştirir, ama bu yüzden gebe kalmaktan çekinilmemelidir.
Ameliyata, sadece ağır durumlarda başvurulmalıdır. Lymphoedema ameliyatları ikiye ayrılır: Lenf akımını sağlamak iyileştirmek için yapılanlar, şişmiş dokuları kesip atmak için yapılanlar. Birinci tipe girenler çok başarılı olamazlar; şişkin dokuyu ortadan kaldırmak için yapılanlar ise, hastalık şiddetli olduğunda, rahatsızlığı gidermede büyük korkulara karşın iyi sonuçlar verir. Bu tip ameliyatların başarısı şu olguya bağlıdır: Sıvı bütünüyle derinin içinde olmalı ve onun altında doku bulunmalıdır, kalınlığı üç beş cm. ya da daha kalın olabilir. Dokunun tümü, genellikle dizden topuğa kadar kesilip atılır ve açılan yere yamanacak deri parçası, doğrudan doğruya görünen kasın üzerine yerleştirilir. Bu ameliyat sonrasında, az esnek bir kılıf sürekli olarak takılmalıdır.
