İlk Yardımın Tanımı, Önemi, İlke ve Hedefleri

Günlük yaşantımız sırasında her gün pek çok kaza haberi almaktayız. Bu kazalar nedeniyle her yıl binlerce insan ölmekte, yaralanmakta ve sakat kalmakta, yüz binlerce iş günü kaybedilmektedir. Kazaların oluşumunu tümüyle önlemek mümkün değildir. Ancak kazalara karşı alınacak önlemlerle kazaların oluşma riski azaltılabilir. Bu önlemlere karşın oluşan kazalarda yapılacak hayat kurtarıcı uygulamalar, kazaların kötü sonuçlarını en aza indirgemeyi amaçlamaktadır. Bilinçsizce yapılan yardım, yarar yerine zarar verebilir. Bu nedenle herkes temel ilk yardım uygulaması hakkında bilgi edinmelidir.

Kaza, yaralanma ya da beklenmedik bir hastalık ortaya çıktığında, doktora ulaşana dek, yaralı ya da hastanın durmunun kötüleşmesini önlemek, iyileşmesine yardımcı olmak amacıyla, ortamdaki kişi ve olanaklarla yapılan uygulamalara ilk yardım denir.

İlk yardım, bilgisi olan herkes tarafından uygulanabilen, hayat kurtarıcı uygulamalardır. Acil tedavi ise sadece tıbbi eğitim görmüş sağlık personeli tarafından uygulanan, sorumluluk gerektiren tedavi yöntemleridir. Bu nedenle ilk yardım yapıldıktan sonra acil tedavi amacıyla yaralı ya da hasta yakın sağlık kuruluşna, uygun taşıma koşulları sağlanmaya çalışarak ulaştırılmalıdır.

İlk yardımın temel ilkeleri: Tanı, tedavi ve taşımadır.

Tanı: Hasta ya da yaralıdan kısa sürede hastalığının, şikayetinin öyküsünü öğrenilerek belirti ve bulgular saptanmaya çalışılmalıdır.

Tedavi: Temel ilk yardım kurallarıa göre yaralı ya da hasta için en uygun ilk yardım yöntemi, zamanında ve zarar vermeden uygulanmalıdır.

Taşıma: Tanı ve tedaviden sonra bakım ve tıbbi tedavi için hasta uygun koşullarda en yakın sağlık kurumuna taşınmalıdır.

İlk yardım uygulanırken başarılı olabilmek için varılması istenen hedefler şunlardır:

• Yaralının ya da hastanın o andaki durumuna göre gereken uygulama zaman geçirilmeden, telaşa kapılmadan yapılmalıdır.
• Solunum durmuşsa derhal yaralıya solunum uygulaması yapılmalıdır.
• Kalp atımı durmuşsa derhal kapalı kalp masajı yapılmalıdır.
• Kanama varsa hemen durdurulmalıdır.
• Şok, önlenmeye çalışılmalı, varsa gerekli uygulamalar yapılmalıdır.
• Zaman kaybetmeden hastanın emniyeti sağlanmalı, uygun pozisyonda yatırılıp sağlık durumunun kötüleşmesi engellenmeye çalışılmalıdır.
• Çevrede kalabalık oluşması engellenmelidir.
• Temiz hava sağlanmalı, hasta sıcak tutulmalı, vücudunu sıkan giysiler gevşetilmelidir.
• Hastaya, güven verici sözler söylenmeli, morali yüksek tutulmaya çalışılmalıdır.
• Tıbbî tedavi için kişi en yakın sağlık kuruluşna ulaştırılmalı ya da doktor çağırılmalıdır.

Bir kaza olduğunda, olabileceğince çabuk uygulanması gereken ilk yardım için evlerde, okullarda, iş yerlerinde ve taşıtlarda ilk yardım dolabı veya çantası bulundurulmalıdır. Türk Standartları Enstitüsü (TSE) TS 4019 standart numarası ile araçlarda bulunması gerek ilk yardım çantalarında yer alması gerekn malzemeleri belirlenmiştir. Buna göre her 10 kişi için bir ilk yardım çantası bulunmalı ve her bir çantada şu malzemeler bulundurulmalıdır.

• Sargı bezi
• Üçgen sargı
• Steril gazlı bez
• Yara bandı
• Plaster
• Esmark bandı
• Plastik örtü
• Çengelli iğne
• Makas
• Turnike
• Pamuk
• Çantada bulunan malzemelerin listesi