Egzama (Dermatit)

EGZAMA (DERMATİT)

Atopik ekzama : Çok yaygın görülen ve sebebi bilinmeyen bu kaşıntılı hastalık, karakteristlik olarak bebek, çocuk, ergenlik ve genç erişkinlerin yüz ve eklem iç derisi bölgelerinde ( dirsek iç, diz iç alanlarında, el bilekleri v.s. ) görülür.
Bu hastalıktaki en önemli sorun, kaşıntıdır. Devamlı kaşınma sonucunda deride kaşıntı izleri, deri çizgilerinde belirginleşme ve sonunda kronik deri kalınlaşması gelişir.
Atopik dermatiti olan hastaların sıklıkla astımı da vardır. Bahar nezlesi ( saman nezlesi ) çok sık görülür. Atopik dermatit, astım ve bahar nezlesinin, bağışıklık sisteminde olan bir hatadan kaynaklandığı mekanizması varlığı düşünülmektedir.
Atopik dermatit kalıcı ve aralıklarla alevlenerek devam edegelen bir hastalıktır. Yoğun ve inatçı kaşıntı çok rahatsızlık verdiği için yağlı nemlendiricilerin kullanılması hem hastalığın bulgularının rahatlamasını hem de derinin korunmasını sağlamaktadır.
Atopik dermatit tedavisindeki en etkili lokal tedavi, kortikosteroitler’dir. Son zamanlarda, immün spresif etkili, haricen kullanılan ilaçlar da tedavide etkili olarak kullanılmaktadır.
Şiddetli atopik dermatit hastalarında lokal tedaviye cevap alınamaz. Bu durumda sistemik kortikosteroitler, siklosporin,ultraviyole ışınları uygulanan tedavilerden bazılarıdır.

Seboroik ekzama : Toplumda çok sık görülen bu ekzama türü saçlı bölgelerde, kulak iç ve dış katlantılarında, burun kıvrımlarında, göz kapağı, kaş, çene alanları gibi yüz cildinde, derinin kasık, meme altı, koltuk altı gibi katlantı yerlerinde, gövdenin orta kısımları gibi deri bölgelerinde görülür.
Genellikle etkilenen deri bölgelerinde pullu, kabuklu, kırmızı görüntüler olabildiği gibi çok sayıda küçük, iltihaplı görüntüler de olabilir. Orta ve ileri yaş erkeklerde daha sık görülen üst gövde seboroik dermatit tutulumlarında özellikle yuvarlak şekilli pullanmalar görülür.
Seboroik dermatit, her iki cinsiyette ve her yaşta yaygındır. Seboroik dermatitte tedavide hafif kortikosteroidli preparatlar, mikrobik sebebi ortadan kaldıran lokal tedaviler etkili olabilmektedir.

Nummuler ekzama : Sebebi bilinmeyen özellikle kol ve bacaklarda pullu, kaşıntılı, kırmızı, sınırları keskin, yuvarlak alanların bulunmasıyla ayırt edilen bir ekzama türüdür.
Nummuler ekzama, deride görülen yuvarlak, kırmızı, pullu özellikleri nedeniyle; sedef hastalığı, mantar hastalığı, bowen hastalığı ile ayırıcı tanısı yapılır.
Tedavide genellikle kortikosteroidler, lokal formda kullanılmakta ve nemlendiriciler tedavide ek olarak fayda sağlamaktadır.

Bacak ekzaması : Diğer adıyla Venöz ekzama’dır. Hastaların çoğunda görülen ekzama toplardamar ülser tedavisinde kullanılan lokal bir tedaviye karşı gelişen alerjik temas duyarlılığı sonucunda oluşur.
Tedavide temas aşırı duyarlılığı tespit edilip sorumlu ilaç kesilmelidir. Yumuşatıcı ve hafif kortikosteroid merhemler kullanılabilir.

El ve Ayaklardaki Pomfliks ekzama : El ve ayaklarda yerleşen, özellikle parmak yan yüzlerinde küçük küçük çok sayıda su toplamış görüntülerle seyreden pomfliks dermatitde el ve ayaklar birlikte yada ayrı ayrı hasta olabilir.
Hastalığın oluşma zemininde terleme bozukluğu, nikel metaline karşı temas alerjisi, duygusal yoğunluk ve stres etkili olduğu düşünülmektedir. Hastalık şiddetli kaşıntıya yol açabilir. 12-40 yaşları arasında sıklıkla görülür. Nüksler olabilir.
Tedavisinde yaş pansuman, lokal kortikosteroidler ilk seçeneklerdir.

Kuruluk ekzaması : Bacak derisinin ön kısmı, uyluğun ön ve yan kısımları, üst kol ve ön kolların dış yüzleri ve sırt, bu ekzamada en etkilenen deri bölgeleridir. Tutulan deri alanları, kaşıntılı, pembe, pürtüklü, küçük ince deri yarıkları olan, deri çizgilerinin belirgin olduğu, tuhaf bir kaldırım taşı döşemesi görüntüsündedir. Özellikle nem oranı az olan bölgelerde yaşayan kişiler ve çok sıcak banyolardan sonra daha sık görülür.
Tedavide nemlendiriciler ve gerektiğinde hafif kortikosteroidler lokal olarak kullanılır.

Alerjik ekzama : Derinin bir maddeyle temas ettiğinde gelişen aşırı duyarlılık sonucu deride görülen kaşıntılı, kızartılı, sonrasında su toplamalı, gelişen döküntülerle adlandırılan bir ekzama türüdür.
Yaşantımızda çok sayıda madde alerjik temas ekzaması yapabilir. Ekzama çok ani olduğunda döküntü, maddenin deriye temasından birkaç saat sonra oluşmaya başlar. Bu durumda ilk başta kaşıntı olur ve maddenin deriye temas ettiği alanda kızarma, şişme ve su toplama oluşmaya başlar. En yaygın görülen alerjik temas ekzaması nikel metali kaynaklıdır. Örneğin kot kumaşının metal düğmelerindeki nikele bağlı gelişen alerjik temas ekzaması buna en güzel örnektir. Bazen alerjiler boyalara karşıda gelişebilir. Giydiğimiz elbiselerdeki boyalar temas ekzaması yapabilir. Bazı kremler, merhemler, koyun yünü yağı, saç boyaları, kozmetikte kullanılan parfümler temas ekzaması yapabilir.
Alerjik temas ekzaması çok sık görülür. Çocuk ve yaşlılarda sıklığı daha azdır.
Alerjik temas ekzamasının tanısında, cilt doktorunun uygulayacağı deri yama testi ( PATCH testi ) sıklıkla kullanılır). Bu testte alerjiye neden olabilecek olası maddeler 48 saat boyunca özel kaplar içerisinde deri ile temasta bırakılır. 48 ve 72 saat sonrasında test sonucu pozitif ise o deri alanında kızarıklık, şişme, su toplama gibi döküntü gelişir. Test sonucunda alerjen olarak tespit edilen maddeler pozitiflik derecesine göre rapor edilir. Ve maddeler hakkında bilgi verilir.
Alerjik temas ekzamasında tedavide, alerjiye neden olan maddeyi tespit etmek ve deriye tekrar temasını önlemek çok önemlidir. Lokal kortikosteroidler ve nemlendiricilerin kullanımı alerjik temas ekzamasının iyileşme hızını artırır.

İrritan ekzama : Deriye temas eden, derinin fizyolojik koruma fonksiyonunu hasara uğratan, kimyasal ( örneğin: alkali asit çözeltileri,deterjan ) ve fiziksel ( örneğin : ultraviyole ve röntgen ışınları ) etkenlerle temas sonucu ortaya çıkan ekzama türü, irritan ekzamadır. Bu ekzama türü irritan maddenin, deriye temas yerinde yeterli miktarda ve yeterli sürede kalmasıyla ortaya çıkar. İrritan ekzamalar genellikle irritan maddenin deriye temas ettiği yer ile sınırlıdır. Bazen yaygın temaslar sonucu geniş döküntülerde oluşabilir. Pullanma, kırmızı, deride yarık ve küçük yaralı alanlar görülür. En sık el cildi tutulur. Avuç içi ve parmakların iç yüzleri sıklıkla etkilenir. En sık ev kadınlarında görülen “ev kadını ekzaması” süregelen bir irritan ekzamadır. Aşırı su, sabun ve deterjan birlikteliği ile ortaya çıkması kolaylaşır. Kuaförler, aşçılar, sağlık personeli, temizlik işçileri en önemli risk grupları arasındadır. Hastalık kronikleştikçe parmak çevresi enfeksiyonları ve tırnak bozuklukları gibi komplikasyonlar da tabloya eklenebilir. Hastalık aylarca, bazen yıllarca sürebilir. Derideki yarıkların derinleşmesi ile kanama oluşabilir.
İrritan ekzamayı kontrol altına alabilmek için iritasyonun önlenmesi gereklidir. Tedavide lokal kortikosteroidler geçici bir rahatlama sağlayabilirler.