Atom, elementlerin özelliklerini
taşıyan
en küçük yapı birimidir. Örneğin
bir demir parçasını bölmeye başlasak ilk başta ikiye
böldüğümüzde elimizde kalan
parçalar yine demir parçasıdır.
Sonra daha bölmeye devam etsek elimizdeki parçalar
hep bir demir parçası olur, ta ki demiri oluşturan en
küçük parçaya yani atoma gelene
kadar. Bazı
maddelerin özelliklerini
taşıyan en küçük parçalar
birden fazla atomun bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Bu şekilde birden
fazla atomun oluşturduğu en küçük
parçalara da molekül denir.
Örneğin su maddesini oluşturan en
küçük parça
moleküldür. Bir su molekülü iki
hidrojen atomu ve bir oksijen atomunun birleşmesiyle oluşmuş bir
moleküldür.
Aslında atom da başka
parçaların birleşmesinden oluşmuştur. Bu parçalar
proton, nötron ve elektrondur. Bu parçaların
içinde en küçük olan
elektrondur. Atomların birbirinden farklılığı da bu
parçaların sayısının farklılığına göre olur.
Örneğin 10 nötron, 15 proton, 15 de elektrona sahip
olan bir atom ile 12 nötron, 15 proton ve 15 elektrona sahip
bir atom arasında farklılık vardır. Bunlar başka başka maddelerin
atomlarıdırlar ve isimleri de değişiktir. Atomun bu
parçacıklarının da birbirinden farklı farklı
özellikleri vardır.
Protonlar pozitif(+)
yüklü olarak, elektronlar negatif(-)
yüklü, nötronlar ise
yüksüz olarak kabul edilirler. Proton ve
nötronlar atomun çekirdeğinde elektronlar ise
atomun çevresinde bulunurlar ve elektronlar hem kendi
eksenleri etrafında hem de atomun çekirdeğinin etrafında
(çekirdeğe belli uzaklıktaki bir
yörüngede) dönerler.
Bazen atomlar son
yörüngelerindeki elektron sayılarını belli
sayıya(oktete-soy gazların atom düzenine) tamamlamak
için elektron alış-verişi yaparlar. Ve bu
parçacıklarından yalnızca elektronlarını alıp verebilirler.
Ancak çekirdek tepkimesi olursa diğer
parçacıklarını da alıp verebilirler ama o zaman zaten atomun
kendisi de değişmiş olur. Bizim şu an incelediğimiz durum kimyasal
tepkimelerde atomun elektron alış-verişidir ve bu şekilde atomun
adı(kendisi) ve periyodik cetveldeki
yeri değişmez sadece kimyasal tepkimelerdeki davranışı değişir.
Normalde hiç elektron almamış ve vermemiş olan bir atomun
elektron sayısı proton sayısına eşittir. Atom bu durumdayken bu atoma
nötr atom denir. Ancak başka bir atomla elektron alış-verişi
yaparsa iyon durumuna geçer. Eğer nötr bir atom
elektron veriyorsa proton sayısı elektron sayısından fazla hale gelir
ve bu atomlara pozitif iyon(katyon) denir. Eğer tam
tersi olup da atom elektron kaybetmek yerine elektron kazanırsa bu
sefer de elektron sayısı proton sayısından fazla hale gelir ve bu
atomlara da negatif iyon(anyon) denir.
