Yaz İshallerinden Korunmada Hijyenin Önemi

REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA MERKEZİ BAŞKANI DOÇ. DR. ERTEK: -”KİŞİSEL TEMİZLİĞE DİKKAT EDİLMELİ, HER FIRSATTA ELLER YIKANMALIDIR” -”ÖZELLİKLE KAYNAĞI BİLİNMEYEN, AÇIKTA SATILAN VEYA DAĞITILAN, DENETİMSİZ İÇME SULARI İLE BU SULARLA YIKANMIŞ SEBZE VE MEYVELER TÜKETİLMEMELİDİR”

Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi (RSHM) Başkanı Doç. Dr. Mustafa Ertek, yaz aylarında artış gösteren ishalden korunmak için kişisel temizliğe dikkat edilmesi, her fırsatta ellerin yıkanması, özellikle kaynağı bilinmeyen, açıkta satılan veya dağıtılan, denetimsiz içme suları ile bu sularla yıkanmış sebze ve meyvelerin tüketilmemesi gerektiğini bildirdi.
Ertek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yaz aylarında yiyecek ve içeceklere bulaşan mikropların veya bunların salgıladığı toksinlerin bağırsak sistemine girmesiyle oluşan mikrobik kökenli ishallerde artış meydana geldiğini belirtti.
Bu artışın, yüksek hava sıcaklığının, mikropların gıdaların içinde çoğalmasını hızlandırmasından, seyahatlerin artması ve beslenme düzeninin değişmesinden ve sineklerin çöp ve pisliklerle yiyecekler arasında mikrop taşıyan bir köprü oluşturmasından kaynaklandığını anlatan Ertek, yaz ishalleri ile ilgili şunları söyledi:
-Dışkılama sayısının artması ve dışkı vasfının değişmesi. Dışkı, cıvık görünümde, sümüksü, iltihaplı veya su gibi olabilir. Dışkı miktarı ve su içeriği, ince bağırsaklarda hastalık yapan parazit ve bakteri ishallerinde fazladır, kalın bağırsakta hastalık yapanlarınkinde ise azdır. Kalın bağırsakta ishale neden olan bakterilerin bir kısmı ve bazı parazitler, dışkının iltihaplı ve sümüksü görünmesine, bağırsak duvarını zedeleyerek damarların kanamasına neden oldukları için de kanlanmasına neden olurlar. Dışkının kanlı ve iltihaplı olması ”Dizanteri” olarak adlandırılır.
-Karın ağrısı, karında buruntu hissi, bulantı ve kusma.
-İltihabi durumlarda bunlara ilaveten yüksek ateş.
-İshalle birlikte vücutta su ve tuz kaybı olur. Bu özellikle çocuk ve yaşlılarda ciddi sonuçlar doğurabilir. ”Dehidratasyon” olarak bilinen bu durum, kendini dil kuruluğu, gözlerde içe çökme, susama hissi, idrar miktarında azalma, halsizlik, sersemleme ve idrar renginde koyulaşmayla gösterir.

-YAZ İSHALLERİNİN SEYRİ-

Yaz ishallerinin çok büyük kısmının kısa bir sürede iyileştiğini, genellikle antibiyotik kullanımına ihtiyaç olmadığını ve hastalığın kendini sınırladığını anlatan Ertek, ”Ancak çok sınırlı durumlarda, içinde kan-mukus olan, yüksek ateş ve şiddetli karın ağrısı ile seyreden ishal vakalarında antibiyotik kullanılmalıdır. Uygun tedaviyle hemen hepsinde iyileşme tamdır. Ancak mikroplu ortamla temas devam ediyorsa gerekli tedbirler alınmadıysa ishalin tekrarlama ihtimali her zaman vardır” uyarısında bulundu.

-DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKEN DURUMLAR-

Ertek, sulu dışkılama sayısında artış, kanlı ve/veya mukuslu ishal, şiddetli karın ağrısı, yüksek ateş, titreme, ishalin 3 gün içinde azalmaması, tekrarlayan kusma, aşırı susama, gözlerde çökme, kuru deri, kalp hızı artışı, dalgınlık ve bebeklerde bıngıldak çöküğü gibi aşırı sıvı kaybı belirtilerinde mutlaka doktora başvurulması gerektiğini bildirdi.
İshalde ilk tedbir olarak sıvı alımının artırılmasını ve uygun diyetle beslenmenin sürdürülmesini öneren Ertek, uygulanması gereken diyetin de haşlanmış patates veya patates püresi, yağsız çorba, yoğurt, yağsız makarna ve pirinç pilavı, haşlanmış yağsız et ve tavuk, yağsız ızgara köfte, yağsız peynir, ekmek, şeftali, elma ya da havuç püresi ve muz gibi besinleri içermesi gerektiğini belirtti.
Ertek, sıvı olarak da kaynatılmış su, ayran, şekersiz açık çay, şekersiz elma kompostosu, asitsiz maden suyu alınabileceğini söyledi.
İshal olan anne sütü alan bebeklerin emzirme sıklığının artırılabileceğini ifade eden Ertek, ”Anne sütü almayan bebeklerin ise her zamanki mamasına devam edilmelidir. 6 aydan büyük ve katı gıda alan çocuklara ek olarak ishal diyetinde önerilen diğer gıdalar verilebilir. Çocuk her 3-4 saatte bir, günde 6 defa azar azar beslenmelidir. İshal durduktan sonra da 2 hafta süreyle her gün bir öğün fazla beslemek gerekir” şeklinde konuştu.
İshalde kaybedilen su ve tuzun geri kazanılması için eczane ve sağlık ocaklarından temin edilebilecek ya da evde hazırlanabilecek ”Oral Rehidratasyon Sıvısı”nın alınabileceğini anlatan Ertek, bu sıvının bir litre kaynatılıp soğutulmuş suya 1 çorba kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat konularak hazırlanabileceğini bildirdi.
Ertek, her ishalli dışkıdan sonra bu sıvıdan 2 yaşın altındaki çocuklara 1/2-1 çay bardağı, 2 yaşından büyüklere de 1/2-1 su bardağı verilmesi gerektiğini belirtti.

-YAZ İSHALLERİNDEN KORUNMA YOLLARI-

Ertek, yaz ishallerinden şu önlemleri alarak korunulabileceğini söyledi:
-Kişisel temizliğe dikkat edilmeli, özellikle her fırsatta eller yıkanmalıdır.
-Özellikle kaynağı bilinmeyen, açıkta satılan veya dağıtılan, denetimsiz içme suları ile bu sularla yıkanmış sebze ve meyveler tüketilmemelidir.
-Yiyeceklerin taze olmasına, paketlenmiş olarak pazarlanan yiyeceklerin üzerindeki son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir.
-İyi ambalajlanmamış, üzeri açıkta satılan gıdalar, pişirilmemiş ya da az pişirilmiş gıdalar, pastörize olmayan süt ve süt ürünleri güvenli olmadığı için tüketilmemelidir.
-Genel kullanıma açık tuvaletleri kullanırken dikkatli olmalı, bu tuvaletleri kullananlar ellerini iyice yıkamalıdır.

AA