4-6 Aydan İtİbaren Bebek Beslenmesİ

EK BESİNLERE GEÇİŞ

4-6. aylar bebek beslenmesinde çok önemli yer tutar. Çünkü artık bebeğiniz büyüdü, buna bağlı olarak besin ve enerji gereksinimi arttı. Bebeğinize bu dönemde ek gıdalar vermeye başlamalısınız. Beslenme otoritelerinin ortak görüşü anne sütü veya benzeri bir mamanın 4. aydan sonra bebeğinizin beslenmesinde tek başına yeterli olmayacağıdır. İlk 3-4 ay bebeğin emerek beslenme dönemidir. Bu süre içinde yutma refleksi zayıftır, kaşıkla beslenmekte zorlanır. İlk 4-6 ay anne sütü veya mama ile beslenen bebekler bu zamandan sonra farklı besinlere de gereksinim duyarlar. Ek gıdalara başlama zamanı 4.aydan önce olmamalı ancak ek gıdaya geçiş zorlaşacağından 6.aydan sonraya da bırakılmamalıdır. Ek besinlerle birlikte anne sütü veya biberon maması mutlaka devam etmelidir.

Ek gıdalara geçiş dönemi yavaş ilerleyen bir süreçtir ve haftalar alır. 4.ayını tamamlayan bebekler daha çabuk acıkmaya başlar; anne sütü veya biberon maması aldıktan sonra halen aç olduklarını size hissetirirler. Bu bebeğinizin ek besinlere hazır olduğunun göstergesidir. Bu aylardan sonra bebeğinizin sindirim sistemi ve böbrekleri çeşitli besinleri sindirecek ve atıkları vücuttan uzaklaştırabilecek olgunluğa ulaşmıştır.

Gizli Açlığa Dikkat!

İnsan beyni gelişiminin % 90’ını yaşamın ilk bir yılı içinde tamamlanır. Yeterli ve dengeli beslenemeyen bebekler hem fiziksel hem de zihinsel gelişim açısından geri kalabilirler. Bazı durumlarda bebeğin açlık sorunu yoktur, kilosu da normal sınırlar içindedir, ancak zihinsel gelişiminde bir aksaklık görülebilir. Bu ‘Gizli Açlık’ diye tanımlanan özel bir sorunu akla getirir. Bu sorunla karşılaşmamak için katı gıdalara geçildiğinde bebeğin yediklerinin sadece miktarına ve bebeği doyurup doyurmadığına değil, içeriğine de önem vermek gerekir. Dengeli bir protein, karbonhidrat ve yağ karışımı ile vücut için gerekli olan yağ asitlerini içeren, başta demir olmak üzere mineral ve vitaminler açısından zengin bir beslenme programı bebeğin sağlıklı gelişim göstermesinde yaşamsal öneme sahiptir.

Ek Gıdalara Geçiyoruz:

• Bebeğinize ilk vereceğiniz gıdanın onun tarafından kabul edilmesini kolaylaştırmak istiyorsanız bu ilk adımı o açken atmalısınız. Vereceğiniz yiyeceği küçük bir çay kaşığına ya da parmağınızın ucuna yerleştirerek bebeğinizin dudaklarına değdirin. Bu yeni tattan hoşlanıp hoşlanmadığını kolayca anlayabilirsiniz. Eğer yiyeceği diliyle iter ve bu tavrını ikinci denemeden sonra halen devam ettirirse onu daha fazla zorlamamanızı ve bu yeni yiyeceği bir daha denemeden önce 3-4 gün beklemenizi tavsiye ederiz.
• Yutma işlevinin gelişmemiş olması kaşıkla beslenmeyi güçleştirir. Bazı bebekler bu geçişi kolay yapamazlar ve kaşıkla beslenmeyi redderler. Geçiş döneminde çok sabırlı olmak gereklidir.
• Yeni ve farklı gıdalara teker teker ve en az 3-5 gün ara ile başlanmalıdır. Yeni verilmeye başlanan gıdaların bebekte allerji ya da sindirim güçlüğü yaratmadığının anlaşılabilmesi için aynı anda birden fazla gıda başlanmamalıdır.
• Yeni besinler önce az miktarda verilmeli zamanla miktar bir öğün oluşturacak şekilde artırılmalıdır.
• Her yeni gıdada bebeğinizin kakasında bazı değişiklikler olabileceğini bilerek fazla telaşlanmamalısınız.
• 12. ay sonuna kadar bebek için hazırlanan gıdalara tuz ve şeker ilave edilmemelidir.
• Bebeğe verilecek bütün yiyecekler taze ve katkısız olmalıdır. Kimyasal koruyucu madde içeren konserve ve katkı maddeli hazır yiyecekleri bebeğinizin beslenmesinde kullanmamalısınız.
• Bebek için her öğün taze besin hazırlamalı ve bu besinleri oda sıcaklığında uzun süre bekletmemelisiniz.
• Diş çıkarma dönemi bebeğin iştahsız ve huzursuz olduğu zamanlardır. Bu dönemlerde bebek anne sütü veya biberon mamasını daha fazla almak isteyebilir. Kaşığı reddetme, bu dönemde karşılaşılabilen bir problemdir, ısrarcı olmamak gerekir. Doktorunuzla görüşerek bebeğinizin günlük besin ihtiyacını karşılayacak kadar beslenip beslenmediğini öğrenebilirsiniz.

Ek Gıdalara Geçiş aşamasında başlangıç olarak pirinçli bir mama başlanmalıdır. Bu amaçla hazır pirinçli mama alabilir veya kendiniz evde kullandığınız biberon maması ile muhallebi yapabilirsiniz: 100 ml.(1 çay bardağı ) su ile bir tatlı kaşığı pirinç unu pişirilir. Ocaktan indirdikten sonra içine 3 ölçek devam maması ilave edilir. Muhallebiniz hazırdır. Muhallebinizi mısır unu ile de pişirebilirsiniz. Diğer tahılların (buğday, çavdar, yulaf vb.) kullanımına 6. ay sonunda başlanmalıdır.
Pirinçli mamadan sonra bebeğinize sebze çorbası vermeye başlayabilirsiniz: Öncelikle patates havuç ve az miktarda pirinç haşlanarak tel süzgeçten geçirilir, salça ve tuz ilave etmeden (çok az miktarda sıvı yağ ilave edilebilir)bebeğe verilir. Yaklaşık 1 hafta sonra sebze çorbasına kabak, taze fasulye, bezelye ve enginar ilavesine başlayabilirsiniz. Yerelması, kereviz, ıspanak ve patlıcan gibi gıdaları fazla nitrat içerikleri sebebiyle bu aylarda kullanmamanızı öneririz.
Meyve suyu ve meyve püresi de bu aylarda vermeye başlayacağınız ek gıdalardandır ve genelde ara öğünlerde tercih edilir. İlk olarak elma veya havuç denenmelidir. Meyveler cam rendeden rendelenir ve ince bir tülbentten geçirilerek suyu bebeğe verilir. 6.aydan sonra muz,portakal ve kivi de başlanabilir. Fakat bu meyveler alerji yapabileceği için kontrollü bir şekilde verilmelidir.
Bu gıdalardan sonra yoğurt verilmeye başlanabilir. Bebek için evde kendi yaptığınız yoğurdu kullanmalısınız. Devam mamaları ile yoğurt yapımı ise şöyledir:100 ml hazırlanmış devam maması içine ılık iken 1 tatlı kaşığı yoğurt koyularak mayalanmaya bırakılır. Daha sonra buzdolabında dinlendirilmelidir. Bebeğin alabileceği sıcaklığa getirilip bebeğe verilir.isteğe göre içersine meyve püresi de ilave edilebilir.

Yine bu dönem için hazırlanmış sütlü kaşık mamaları, tahıllı kaşık mamaları ve kavanoz mamaları bebeğin beslenmesinde evde hazırlanan besinlere iyi bir alternatiftir.Tamamen bebeğinizin spesifik ihtiyaçlarına göre hazırlanmış olan bu ürünler hijyenik doğal ve katkısızdır.Hazırlanmaları son derece pratik olan bu ürünler komple bir öğün yerine kullanılabilir. Ayrıca bebeğin katı gıdalara ve pütürlü besinlere geçişini kolaylaştırır.

Anneye Önemli Not: Sütlü kaşık mamalarının kullanımında inek sütü tozu yerine devam mamaları içeren ürünler tercih edilmelidir. Tahıllı kaşık mamaları hazırlanırken de ilk 1 yıl inek sütü yerine mutlaka devam mamaları kullanılmalıdır.

6.ay sonunda ; bebeğinize sebzeleri püre halinde verebilirsiniz ve ince çekilmiş kıyma ilavesine başlayabilirsiniz. Yine 6.ay sonunda sabah kahvaltılarına başlanmalıdır. İyi haşlanmış yumurtanın sarısını 1 çay kaşığından başlayarak yavaş yavaş artırarak gün aşırı verebilirsiniz. Yumurta proteininin biyolojik değeri yüksektir. Yumurtanın beyazı 12.ay sonuna kadar kullanılmamalıdır.Yumurta ile birlikte akşamdan suda bekleterek tuzu alınmış peynir verilebilir. Tahıl mamaları da bebeğin kahvaltısına ilave edilmelidir.

7-8.aylarda ; tarhana şehriye gibi unlu çorbaları et, tavuk ve kıyma ilavesiyle vermeye başlayabilirsiniz. Sıvı besinleri (meyve suyu, biberon maması) sulukta veya bardakta verebilirsiniz.

9-12.aylarda ; artık bebeğinize verebileceğiniz gıdalar oldukça çeşitlenmiştir. Beslenme progr***** ek olarak haftada 1 kez ciğer ve 1-2 kez haşlanmış veya ızgara taze balık verilmeye başlanabilir. Ayrıca baharatsız ve soğansız ızgara köfte verilebilir. Baklagiller besin değeri yüksek gıdalar olduğu için tercih edilmelidir,haşlayıp tel süzgeçten geçirilerek bebeğin çorbalarına ilave edilebilir. 11-12.aylarda bebeğe çok yağlı ve tuzlu olmamak şartıyla ev yemeklerinden iyice ezerek vermeye başlayabilirsiniz.

Anneye Önemli Not: Ek besin döneminde varsa anne sütü yoksa veya yetersizse devam mamaları kullanılmaya devam edilmelidir. Günde 300-500 ml. devam maması mutlaka bebeğe verilmelidir.

İnek Sütü Yerine Devam Maması

Bebek beslenmesinde inek sütü en az 1 yaş sonuna kadar kullanılmamalıdır. Fakat yapılan araştırmalar annelerin zamanından önce inek sütü vermeye başladıklarını göstermektedir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ilk bir yıl inek sütünün kesinlikle kullanılmamasını önermektedir. Avrupa ülkelerinde 2-3 yaşına kadar inek sütü kullanılmamaktadır.

İnek sütü ile Devam Mamalarını karşılaştırdığımızda şu farkları görürüz:

– Demir kan oluşumu ve beyin gelişimi için çok önemlidir. Özellikle 4.aydan sonra demir ihtiyacı hızla artar. Yetersiz alımında demir ek***liği anemisi (kansızlık) görülür. 500 ml. inek sütü ile demir ihtiyacının ancak %4’ü karşılanabilirken, 500 ml devam formülü ile ihtiyacın %83’ü karşılanır.
– İnek sütü bebeğin böbrek fonksiyonlarını zorlayacak değerlerde protein içerirken, devam mamaları gerektiği kadar protein içerir ve gerekli tüm amino asitleri sağlar.
– Çinko bebeğin büyüme ve gelişmesi için çok önemlidir. 500 ml. inek sütü bebeğin çinko ihtiyacının ancak %35’ini karşılarken, 500 ml. devam formülü ihtiyacın %70’ini karşılar.
– İyot metabolik aktivite ve büyümeyi düzenleyen hormonların bir parçasıdır. Bebeğin sağlıklı fiziksel ve zihinsel gelişimi için son derece önemlidir. 500 ml. inek sütü bebeğin günlük ihtiyacının ancak %22’sini karşılarken, 500 ml. devam formülü ihtiyacın %110’unu karşılar.
– Esansiyel yağ asitleri bebeğin sinir sistemi ve beyin hücrelerinin sağlıklı gelişimi için hayati önem taşırlar. Devam formüllerinin içeriklerinde inek sütüne kıyasla esansiyel yağ asitleri çok daha fazla miktarda mevcuttur.
– D vitamini sağlıklı kemik ve iskelet gelişimi için çok önemlidir. 500 ml. inek sütü bebeğin günlük D vitamini ihtiyacının ancak %43’ünü karşılarken, 500 ml. devam maması ihtiyacın %90’ını karşılamaktadır.
– İnek sütü, C vitamini açısından çok yetersizdir. Formüllerdeki C vitamini seviyelerinin yükseltilmesinde C vitamininin demir absorbsiyonu üzerindeki kuvvetli etkileri vardır.

Tüm bu gerçekleri göz önünde bulundurarak bebeğinize en az 1 yıl sonuna kadar kesinlikle, 2 yıl sonuna kadar da mümkünse inek sütü vermemelisiniz. İnek sütü kullanmanız gereken her yerde (muhallebi, yoğurt yapımı gibi) devam mamalarını kullanabilirsiniz. İnek sütü ile hazırlamanız gereken hazır ek besinleri mutlaka devam maması ile hazırlamalı ve hazır besin olarak inek sütü tozu yerine devam maması içerenleri tercih etmelisiniz. Bebeğinizin sağlıklı fiziksel ve mental gelişimini sağlamak için ek besin döneminde günde en az 300 ml. ortalama 500 ml. anne sütü veya devam maması vermelisiniz.