Tumor Marker ve Tumor Belirleyiciler

Tümör Belirleyicileri (Tümör Marker)

Tümör belirleyicileri, metastatik ve primer hastalığın tedavisi sırasında kullanışlıdır. Büyük oranda tümör antijenleridir ya da tümör metabolizmasmdan dolaşıma karışan ürünlerdir. Tü­mör belirleyicileri birçok kanserin tanı, izlem, evre-leme, lokalizasyon ve tedavisinde faydalıdır. Genel olarak, tümör belirleyicileri iyi bir tarama aracı de­ğildir çünkü yanlış-pozitif insidansı çok yüksektir ve genel nüfusta tümörlerin düşük prevalansı di-yagnostik kaynakların aşırı kullanımına yol açar.

Kanseri olduğu bilinen hastalarda özellikle re­kürrens takibi için kullanılır ve sağkalım tayininde yararlı olabilir. Kolon kanserli ve karsinoembryonik antijen (CEA) düzeyi 10 ng/ml’den yüksek olan ol­gularda sağkalım, aynı evrede daha düşük CEA dü­zeyi olan olgulara göre daha kısadır. Düşük CEA düzeyleri ve rezektabl evre III gastrik kanseri olan hastalar, yüksek CEA düzeyi olan hastalara göre da­ha uzun sağkalıma sahiptir.

CEA ve CA 19-9, kolorektal kanserli hastaların izleminde kullanılmaktadır. Küratif rezeksiyon ge­çirmiş kolorektal kanserli hastalarda CEA düzeyin­deki artış %80-95 olguda rekürran kanser varlığına işaret eder. Rekürran hastalıklı grupta, lezyonların 2/3’ü laparotomi sırasında rezektabl’dır. Rezeksi­yon yapılan olguların 1/4’ü 5 yıl yaşamaktadır. Re-kürrenslerin çoğu karaciğerdedir ve sağkalımların çoğu soliter karaciğer metastazına sahiptir. Yükse­len CEA düzeyi nedeniyle yapılan reeksplorasyon sonrası daha iyi bir sağkalımı belirleyen prognostik faktörler karaciğer ya da yumuşak doku rekürrensi-nin olması, kolonda rekürrens ya da rektal primer olması ve bir yılı aşan hastalıksız dönemin varlığı­dır.

Halen tümör belirleyicisi ile ilgili yöntemler araş­tırılmaktadır. “Radioimmunoguided” (RIG) cerrahi ve CEA veya tümöre eşlik eden glikoprotein (TAG-72)’e yönelik monoklonal antikor ile işaretlenmiş immünosintigrafi primer ve rekürran kanser tedavi­sinde etkin bir role sahip olabilir. RIG cerrahi ile ge­leneksel eksplorasyondakinden %20 oranında daha fazla lezyon saptanabilir. İmmunosintıgrafinin ekst-rahepatik rekürrensleri CT, magnetik rezonans gö­rüntüleme ve standart araştırma tekniklerinden da­ha iyi saptadığı ileri sürülmektedir. Monoklonal gö­rüntüleme melanom, prostatik, ovaryan ve akciğer kanserinde kullanıma girebilecektir. Bazı klinik ça­lışmalarda spesifik tümörlerin tedavisi için sitotok-sik ajan vermek ya da radioterapi uygulamak ama­cıyla monoklonal antikor kullanımı araştırılmıştır.