Hemoglobin (Hgb, Hb) nedir?
Hemoglobin kırmızı kan hücrelerinde (Eritrosit) bulunan protein yapıda bir moleküldür. Görevi akciğerlerden alınan oksijeni vücuttaki dokulara taşımak, hücrelerin üretmiş oldukları karbondioksiti ise dokulardan akciğere taşımaktır. Kana kırmızı rengi veren ise hemoglobin molekülünün içerisinde bulunan demir elementidir.
Hemoglobin nasıl ölçülür?
Kandaki hemoglobin miktarını ölçmek için birçok yöntem bulunmaktadır. Ancak günümüzde bu test için otomatize cihazlar geliştirilmiştir. Bu cihazlarda kandaki kırmızı hücreler (eritrositler) parçalanarak içerisindeki hemoglobin moleküllerinin açığa çıkması sağlanır. Açığa çıkan yani serbestleşen hemoglobin molekülleri siyanit (cyanide) adı verilen kimyasal bir molekül ile birleşerek siyanomethemoglobin (cyanomethemoglobin) adı verilen bileşiği oluştururlar.
540nm. dalga boyundaki ışık kullanılarak siyanomethemoglobin adlı bileşiğin ne kadar ışık emdiği yani absorbe ettiği hesaplanır. Böylece kandaki hemoglobin miktarı hesaplanmış olur.
Hemoglobinin normal değeri nedir?
Ölçülen hemoglobin değeri bize 1 desilitre kanda kaç gram hemoglobin bulunduğunu vermektedir. Bir desilitre 100 mililitreye eşittir.
Hemoglobin düzeyinin normal sınırları yaşa, cinsiyete göre değişmektedir. Laboratuarlarda kullanılan cihazlar arasındada farklılıklar olabilmektedir.
yenidoğan: 17 – 22 g/dl
1 haftalık bebek: 15 – 20 g/dl
1 aylık bebek: 11 – 14 g/dl
Çocuklarda: 11 – 13 g/dl
Erişkin erkeklerde: 14 – 18 g/dl
Erişkin kadınlarda: 12 – 16 g/dl
NOT: Kandaki hemoglobin düzeyi tek başına değerlendirilmemekte kandaki diğer birçok parametreyle birlikte değerlendirilmektedir.
Bu nedenle bu sınırlar dışında olan hemoglobin değerleride kimi zaman normal olarak kabul edilmektedir. Doktorunuz sizin için en iyi değerlendirmeyi yapacaktır.
Yüksek hemoglobin düzeyi ne anlama gelmektedir?
Yüksek hemoglobin düzeyi yüksek rakımlı coğrafi bölgelerde yaşayan insanlarda ve sigara içenlerde gözlenebilmektedir. Dehidratasyon (susuz kalma) durumunda ise kandaki su oranı düşeceği için hemoglobin oranı artmış olarak hesaplanabilir. Ancak bu durum gerçek bir yükseklik olmayıp, kandaki su açığı kapatıldığında hemoglobin düzeyi normale dönecektir.
Bazı akciğer hastalıklarında, tümörlerde, kemik iliği hastalıklarında (Polisitemia rubra vera) , yada doping amacı ile Epogen (Eritropoetin) ilacı alan sporcularda hemoglobin düzeylerinde yükseklik saptanabilir.
Düşük hemoglobin düzeyleri ne anlama gelmektedir?
Düşük hemoglobin düzeyleri kansızlık (anemi) hastalığını işaret etmektedir. Anemi hastalığının birçok çeşitli sebebi olabilir. En çok görülen sebepler arasında kan kayıpları (yaralanmalara bağlı, cerrahi ameliyatlarda, yada kanama yapan kalın barsak kanserlerinde (kolon kanseri) görülebilir), demir, folik asit ve vitamin B12 eksikliklerinde, kemik iliği problemlerinde (Kemik iliği kanseri, kemoterapi ilaçları ile kemik iliğinin baskılandığı durumlarda, yada ilaçlara bağlı kemik iliği baskılanmasında, böbrek hastalıklarında) veya hemoglobinin anormal durumlarında (orak hücre anemisi) hemoglobin düzeyleri düşük olarak bulunabilmektedir.
