Çocuğunuzun ruh sağlığı için yapmanız gerekenler

Anne ve babalar çocuklarının fiziksel güvenliği kadar onların duygusal rahatlığından da sorumlu.

Uzmanlara göre, sağlıklı bir büyüme sadece fiziksel sağlık olarak algılanmamalı, çeşitli nedenlere bağlı olarak çocukta oluşan en ufak bir ruhsal dengesizlik ileride büyük bir sorun haline gelebilir.

Çeşitli kaynaklardan derlenen bilgilere göre, bir çocuğu büyütmenin tek bir doğru yolu yok. Ana-babalık tarzları değişir fakat çocuğunuz için yapılması gerekenler aynıdır. Besleyici gıdalar, düzenli sağlık kontrolleri, aşı ve sporun yanısıra ebeveynler çocukları için güvenli bir ev ve çevre sağlamak zorunda. Çocuklardan yapabileceklerinden azının ya da fazlasının beklememesi gerektiğini belirten uzmanlar, ebeveynlere, ruhsal problemi olmadan çocuk yetiştirmek için şu tavsiyelerde bulunuyorlar:

“- Çocuğunuzu duygularını ifade etmeye teşvik edin ve duygularına saygı gösterin.

– Çocuğunuza herkesin acı, korku, öfke ve kaygı yaşadığını anlatın. Bu duygularının kaynaklarını öğrenmeye çalışın.

– Çocuğunuzun öfkesini olumlu bir şekilde, şiddete başvurmadan göstermesine yardım edin. Aranızdaki saygı ve güveni geliştirin.

– Anlaşamadığınızda bile sesinizi yükseltmeyin.

– İletişim kanallarını açık tutun ve çocuğunuzu dinleyin.

– Çocuğunuzun anlayabileceği kelimeler ve örnekler kullanın.

– Onu soru sormaya teşvik edin.

– Rahatlık ve güven verin.

– Dürüst olun.

– Olumluluklar üzerinde durun.

– Her konuda konuşmaya istekli olduğunuzu gösterin.

– Kendi problem çözme ve başetme becerilerinize bakın.

– Onun için iyi bir örnek olup olmadığınızı kendinize sorun.

– Eğer çocuğunuzun duygularından ve davranışlarından bunaldıysanız ya da kendi engellenmelerinizi ya da öfkenizi kontrol edemiyorsanız yardım alın.

– Çocuğunuzun yeteneklerine destek olun, sınırlılıklarını kabul edin.

– Hedefleri başka birinin beklentilerine göre değil çocuğunuzun yeteneklerine ve ilgilerine göre oluşturun.

– Çocuğunuzun başarılarını kutlayın.

– Çocuğunuzun yeteneklerini başka çocuklarınkilerle kıyaslamayın, onu tek başına değerlendirin.

– Çocuğunuzla birlikte olmak için düzenli olarak zaman ayırın.

– Çocuğunuzun bağımsızlığını destekleyin ve kendilik değerini artırmasına yardım edin.

– Yaşamın iniş çıkışlarında çocuğunuzun yanında olun.

– Çocuğunuzun problemlerin üstesinden gelebileceğine ve yeni yaşantılarla başedebileceğine güvendiğinizi gösterin.

– Yapıcı, açık ve tutarlı bir disiplin uygulayın ve çocuğunuz için hangi yolun daha etkili olduğunu öğrenin.

– Olumlu davranışlarını onaylayın.

– Çocuğunuzun hatalarından ders almasına yardım edin.

– Ona hiçbir şart koşmadan koşulsuz sevin.

– Özür dileme, işbirliği, sabır, bağışlama ve başkalarıyla ilgilenmenin önemini öğretin”.

UYARI NİTELİĞİNDE BELİRTİLER

Çeşitli uyarıların, bir çocuğun ya da ergenin muhtemel ruh sağlığı problemine işaret ediyor olabileceğine dikkat çeken uzmanların üzerinde durdukları belli başlı belirtiler ise şöyle:

“- Duygularla ilgili güçlükler.

– Makul bir neden olmadan üzülme ve çaresizlik duyma ve bu duygulardan kurtulamama.

– Çoğu zaman yoğun öfkeli olma, ağlama ya da aşırı tepkide bulunma.

– Değersizlik ya da suçluluk duyguları gösterme.

– Başka çocuklardan daha fazla endişeli ya da kaygılı olma.

– Bir ölümün ya da kaybın ardından çok uzamış bir yas tutma.

– Aşırı derecede korkulu olma. Açıklanamayan korkular duyma ya da diğer çocuklardan daha fazla korku duyma.

– Fiziksel sorunlarla ya da görünümle sürekli ilgilenme.

– Zihnini kontrol edememekten ya da zihninin başkaları tarafından kontrol edildiğinden korkma.

– Okul durumunda kötüleşme.

– Genellikle zevk aldığı şeylere ilgisini kaybetme.

– Uyuma ve yeme alışkanlıklarında açıklanamayan değişmeler gösterme.

– Arkadaşlarından ya da ailesinden uzaklaşma ve hep yalnız kalmayı isteme.

– Çok fazla hayal kurma.

– Yaşamı başedemeyecek kadar zor bulma ve intihardan söz etme.

– Açıklanamayan sesler duyma.

– Kendini verememe, karar vermede zorlanma.

– Yerinde oturamama, dikkati toplayamama.

– Zarar görmekten, başkalarını incitmekten, “kötü” bir şey yapmaktan korkma.

– Gün içinde defalarca yıkanma ve eşyaları temizleme ihtiyacı duyma ya da belirli davranışları tekrarlama.

– Çok hızlı seyreden düşüncelerden kurtulamama.

– Tekrarlanan kabuslar görme.

– Sorun yaratan davranışlar

– Alkol ya da ilaç kullanma.

– Çok miktarda yeme ve sonra kusmaya çalışma, müshil ilaçlarını kötüye kullanma ya da kilo almaktan kaçınmak için lavman kullanma.

– Uygun kiloda olmasına karşın takıntılı bir şekilde spor yapmayı ya da diyet uygulamayı sürdürme.

– Başkalarına ve eşyalarına sık sık zarar verme ya da yasaları ihlal etme.

– Yaşamı tehlikeye sokacak hareketlerde bulunma”.

Uzmanlara göre, eğer çocuğunuz bu belirtilerden birini gösteriyorsa ya da belirtiler ciddiyse, hemen bir yardım arayın. Doktorunuzla, okuldaki danışman-rehber öğretmenle ya da çocuğunuzun ruh sağlığı problemi olup olmadığını değerlendirebilecek bir ruh sağlığı uzmanıyla konuşun. Pek çok çocuğun ruh sağlığı problemleri vardır. Bu problemler gerçektir, acı vericidir ve ciddi olabilir. Ruh sağlığı problemleri anlaşılabilir ve tedavi edilebilir