Amniosentez Nedir?
Anne karnindaki bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan örnek almak
Doğum Öncesi Tanı Yöntemi ( Prenatal Tanı)
Anne karnındaki bebeğin (fetusu) içinde bulunduğu sıvıdan örnekler almak, bu sıvıyı inceleyerek bebeğin sağlığı hakkında bilgiler edinmek için uygulanan yönteme amniosentez denir.
Bu test bebeğin sahip olabileceği bazı anormalliklerin ve sakatlıkların saptanmasında kullanılır.
Amniosentez tüm gebelere yapılmaz veya önerilmez ,ancak gerekiyorsa yapılır,çünkü az da olsa düşük yapma rizokosu veya mikrop kapma şansı vardır.Bu mikrop kapma veya düşük yapma şansı çok çok fazla değildir,ancak ve ancak 200 gebede bir tane bu tip bir sıkıntı görülebilinir.
Eğer yapılması gerekiyorsa veya öneriliyorsa sağladığı bilgi ve fayda açısından bu rizikoları almaya değerdir,son zamanlarda gelişen teknoloji ile yaşanacak problemler azalmıştır.
Kimlere yapılmalıdır;
-Anne yaşının 35 veya daha üstünde olması (bu yaş üstü gebeliklerde sakat çocuk sahibi olma şansı artmaktadır.)
-Daha önce kromozom anormaliği (sakat)olan bir çocuk doğurma veya düşükte bunun tespiti
-Üç veya daha fazla kendiliğinden düşük bulunması(habitual abortus denilen durumun olması)
-Kadın veya kocasında kromozom anormalliği bulunması
-Kadının veya kocasının ailesinde kromozom anormalliği bulunması
-Yakın akraba evliliklerinde doktor gerekli görüyorsa
-11-13. haftada yapılan erken tanı testinde gereklilik görülüyorsa (bu yeni bir yöntem olup Türkiye’de yeni yeni uygulanmaya başlamıştır)
-Üçlü tarama testi dediğimiz 16.gebelik haftası civarinda yapilan kan testinde anormallik olma yüzdesi fazlaca varsa
-Eğer ultrason tetkikleri sırasında gerekli görülmüş se yapılır-yapılmalıdır.
-Sekse bağlı bazı taşıyıcı hastalıkların varolup olmadığına bakmak için (mesela kadınlarda olan hemofili hastalığının taşıyıcılığının olması-hemofili,bir çeşit kanayan kanın pıhtılaşamayıp duramaması hastalığıdır)
-Sinir sisteminin oluştuğu borumsu yapıya ait bir problem düşünülüyorsa, AFP (Alfa-Fetoprotein) seviye ölçümü için .
-Kan uyuşmazlığını vede seviyesini anlamak için
-Rahim içindeki mikrobik durumu anlamak için
-Metabolik hastalıkların tespiti için (Fabry’s hastalığı,Tay-Sachs hastalığı vs gibi)
-Ve 50-100 kadar değişik hastalığın tespiti için (orak hücreli anemi,beta talasemikonjenital nefrozis gibi)
-doktorun gerekli gördüğü diğer bazı özel durumlarda yapılır.
Yapılan tespit sonucu bazı hastalıklar tedavi edilebilir,tedavi edilemiyor veya anormallik varsa istemli ve doktor kontrolünde düşük önerilebilinir.
Neler yapılır, nasıl uygulanır:
Bu tecrübeli bir ekip işidir,
Doktor ultrason ile bebeği (fetusu) ve plasenta(bebeğin beslenmesini sağladığı doku)’yı görür. Fetusun durumuna göre karındaki en uygun ve güvenli yaklaşım noktasını seçer.
Bu bölgede cilt altına ağrıyı duymayı yok edecek lokal anestezik denilen ilaçlar verilir,bu acısızdır.
Karın cildi temizlenir.
Amniyosentez iğnesi denilen, özel bir iğne bu noktadan hekim tarafından, karından batırılarak uterusa (rahim ) doğru sokulur.
Çok çok az bir sıvı(bir çay kaşığını dolduracak kadar sıvı) alınır.
Daha sonra iğne çekilir ve gerekli yara bakımı yapılır .
Doktor tekrar ultrason ile fetusun durumunu ve kalp atışlarını izler.
Genellikle bu işlem sırasında herhangi bir ağrı veya acı olmaz.masaya yatışınızla kalkışınız arasında 5-10 dakika toplam zaman gerekir.
Bu işlemden sonra belirli bir süre gebelerin dinlenmelerini isterler.
Nerelerde yapılır: Tecrübeli birekip işidir,gelişen teknoloji ile donanımlı muayenehanelerde yapılabilmektedir,muayenehanede yapılmasının bir sakıncası yoktur.
Ne zamanlar yapılabilir:
Bu işlem, son adet tarihinden 14 ila 18 hafta sonra yapılır.
Günümüz teknolojisindeki gelişmeler, bu işlemin daha da önceleri yapılmasına izin vermektedir.
Erken uygulamaların riskleri konusunda, geniş bilgi yoktur.
Ne gibi rizikoları vardır:
Rizikoları çok çok düşük olmakla beraber(1/200 de bir )bu yöntemin, az da olsa düşüklere sebep olma veya bir enfeksiyona neden olma olasılığı vardır.
Amniyosentez yapılan hastaların, çok az bir kesiminde problem bulunur. Bir çok ülkede bu oran %1-3 seviyelerindedir. Amniyosentez ile erken tanı konan bazı hastalıklar anne karnında tedavi edilebilmektedir.
Yapılmalımı??:
Kesinlikle evet,rizikolarının yanı sıra sağladığı avantaj ve faydaları yüzünden bu rizikolar göze alınabilir düzeydedir.
Baştada yazdığım gibi;eğer yapılması gerekiyorsa veya öneriliyorsa sağladığı bilgi ve fayda açısından bu rizikoları almaya değerdir,son zamanlarda gelişen teknoloji ile yaşanacak problemler azalmıştır.
