Deride görülen döküntü çeşitleri nelerdir?

Deride geçici olarak ortaya çıkan pullanma, renk değişiklikleri ve kaşıntı haline genel olarak “döküntü” adı verilir. Döküntüler türleri ve etkilerine göre çeşitli biçimlerde olabilir.

Bazı hastalıkların belirtisi olarak görülen döküntüler de vardır. Bedenin tümünü etkileyen bir durumun dış belirtisi olarak da döküntü görülebilir. Stres, ateşli hastalıklar, duygusal rahatsızlıklar ya da alerji sonucu ortaya çıkan döküntüler vardır. Bazı döküntüler, “dermatit” denilen bir çeşit iltihap olan bir deri rahatsızlığının belirtisi olarak çıkabilir. Mantar hastalığı, egzama ve isilik bu tür iltihaplardır.

Döküntü Belirtileri

Döküntü ateş ile beraber seyrediyorsa, hem hasta hem de hekim için zor ve önemli bir durumdur.

Döküntü ve ateş, hastanın hayatını tehdit eden bir hastalığın belirtisi olabilir. Bazen, kızamığın başlangıç evresinde görülen döküntüler, birbirinden ayrı yüzlerce küçük leke şeklinde tüm vücudu kaplar. Tifo hastalığında ortaya çıkan lekeler büyüyüp birbirleriyle birleşerek büyük lekeleri oluşur. Döküntünün üstüne parmakla bastırılınca solmaz, ama bazen geçici bir beyaz alan kalır. Bu, tifo gibi başka hastalıkların da ayırt edici özelliği olduğundan, tanı için önemlidir.

Ateş ve döküntüsü olan bir hastada öncelikle çok iyi bir anamnez alınmalı, döküntülerin muayenesi yapılmalı, görünüm ve palpasyon özellikleri ile birlikte dağılım şekli tanımlanmalıdır. Bu işlem tüm deri yüzeyini aydınlık bir ortamda gözleyerek yapılır. Ancak bazı deri lezyonları bulaşıcı olabildiğinden muayene eldiven ile yapılmalıdır. Ayrıca saçlı deri, tırnaklar, kasıklar, koltuk altları, oral ve genital bölgeler de muayene edilmelidir. Daha sonra mutlaka tam bir fizik muayene yapılmalıdır.

Başlıca deri döküntüleri şunlardır:

Makul döküntüler: Düz deride kabarıklık yapmayan, küçük kırmızı lekelerdir.

Papül: Deriden kabarık, 1 cm’den küçük pembe lekelerdir.

Makülopapüler döküntü: Bazı alanlarda düz, bazı alanlarda deriden kabarık yaygın eritematöz döküntü. Enfeksiyon hastalıklarında görülen döküntüler makül ve papüller olarak adlandırılır.

Eritem: Deri damarlarındaki genişlemelerden ileri gelen bu döküntüler üzerine bastırılınca kaybolur. Geniş alanlarda kızarıklık şeklinde görülür.

Vezikül: Deriden kabarık, 1 cm’den küçük, epidermiste gelişen ve içi saydam bir sıvı ile dolu torbacık şeklindeki döküntülerdir.

Bül: Vezikülün 1 cm’den büyük olanına verilen addır.

Püstül: Veziküle benzer şekil ve büyüklükte, içinde saydam sıvı yerine cerahat bulunan lezyonlardır.

Nodül: Dermis veya subkütan olarak derin yerleşimli, büyüklüğü 1 cm’den fazla, yuvarlak ve hücre infiltrasyonuna bağlı şişliklerdir. Eğer nodül hassas ve üzerindeki deride eritematöz bir görünüm varsa eritema nodosum adı verilir.

Büyüklükleri değişebilir. Genellikle çok sayıda ve bacakların ön yüzünde meydana gelir.

Purpura: Basmakla kaybolmayan, deriden kabarıklık yapmayan ve eritrositlerin damar dışına çıkışına bağlı olarak meydana gelen döküntülerdir. 3 mm’den küçük olanlarına peteşi, daha büyüklerine ise ekimoz adı verilir