Tansiyon kan basıncıdır. Kanın atardamar duvarlarına yaptığı basınca tansiyon denir. Bu basınç kanı vücuttaki bütün organ ve dokulara kadar ulaşmasına neden olur. Böylece bu organ ve dokular görevlerini sürdürmek için gerekli maddeleri kandan almaktadır.
Tansiyonun belirli normal değerleri vardır. Tansiyonun bu değerlerin altına düşmesi veya üstüne çıkması sağlık için zararlı olmaktadır. Tansiyonun iki şekli vardır: Büyük tansiyon (sistolik kan basıncı), kalbin kasılması yani kalbin kanı damarlara atması esnasındaki ölçülen tansiyondur ve yetişkin insanlar için normal değerleri 10 ila 14 cm ise, kalbin gevşediği yani kanın kalbe dolduğu sırada ölçülen kan basıncı olup, normalde 9 cm cıva basıncını geçmemelidir. Tansiyon değerleri yaş ilerledikçe artmaya başlar.
Büyük tansiyonun 14’ten, küçük tansiyonun 9 cm cıva basıncından yüksek olması hipertansiyon (yüksek kan basıncı) göstergesidir. Hipertansiyonu değerlendirmede özellikle küçük tansiyon da önemlidir. Büyük tansiyonun 10 cm cıva basıncının altında olması da düşük tansiyon göstergesidir. Yani tansiyon düşüklüğü değerlendirilirken, büyük tansiyon dikkate alınır.
Tansiyon; yaş, sinirsel durumlar ve fiziki yorgunluklar, açlık ve tokluk halleri, cinsiyet gibi sebeplerle değişiklikler gösterir. Dolayısıyla günün her saatinde tansiyon değişebilir.
Yüksek tansiyon (Hipertansiyon)
Tansiyonun yüksekliği, küçük ve büyük tansiyonun veya her ikisinin birlikte yükselmesiyle oluşur.
Hipertansiyon vak’alarının bir kısmı belirti vermez, ancak bir muayene esnasında tesadüfen farkına varılır. Yaygın belirtileri arasında birçok durumda başın arka kısmında yerleşen ağrılar bulunur. Bazı hastalarda baş dönmesi, başta ağırlık hissi, kulak uğultusu; uykusuzluk, yorgunluk ve sinirlilik bulunur. Bazen baş dönmeleri çok şiddetli olabilir. Hastaların birçoğu sinirlidir. Yorgunluğa da sık rastlanır ve istirahatle geçmez. Sabah kalkarken özellikle enseden başlayan başağrılarında tansiyon yüksekliği akla gelmelidir. Burun kanamalarına fazlaca rastlanır. Burun kanamaları hipertansiyonun ilk belirtisi olarak anlaşılır.
Tansiyon düşüklüğü (Hipotansiyon)
Büyük tansiyonun 10, küçük tansiyonun 6 cm cıva basıncı altına düşmesi halidir.
Semptomatik (belirli bir sebebi olan) olarak görüldüğü pozisyona bağlı hipotansiyon (ortaostatik hipotansiyon) olarak da görülebilir. Hasta birden bire ayağa kalkarlar veya uzun süre ayakta dururlarsa tansiyon düşer. Bu tür hipotansiyonlar şahsın duruşuna göre tansiyonun ayarlanmasındaki bozukluktan ileri gelir. En çok orta ve ileri yaşlarda görülür. Addison hastalığında, miksödemde, insülin şokunda, enfeksiyon hastalıklarında, had zehirlenmelerde, güneş çarpmasında, aşırı yorgunluklarda, beslenme bozukluklarında, kansızlıklarda tansiyon düşer. Tansiyon düşüklüğünde en önemli belirti baş dönmesi ve gözlerin kararmasıdır.
Dengesiz tansiyon sorunu yaşayan kişilerin tansiyonları bazen yükselirken bazen de düşer. Tansiyon belirtilerini yaşayanlar ve tansiyon değerleri değişken olanların hemen doktora başvurmaları gerekmektedir.