“Uyku, bebeklerin sağlıklı gelişimi için neden çok önemlidir” konusunda Çocuk Nörolojisi Uzmanı Doç. Dr. Adem Aydın’dan bilgi aldık. Ayına ve yaşına uygun olarak bebeğinizin kaliteli bir uyku alışkanlığı kazanabilmesi için neler yapmanız gerektiğinin ipuçları sizin de hayatınızı çok kolaylaştıracak.
Uyku, bebeğin fiziksel olarak dinlendiği ve beyninin bazı bölgelerinin gündüzden de aktif çalıştığı bir dönemdir. Bu nedenle bebeğinizin deliksiz ve düzenli bir uyku uyuması sağlıklı gelişimi için çok önemlidir.
Zihinsel gelişim dikkate alındığında beynin normal gelişimi 0-3 yaş arasında önemli ölçüde tamamlanır. Uyku esnasında bebeğiniz çeşitli zihinsel süreçlerden geçer, bebeğinizin merkezi sinir sistemi gelişir ve beyin hücreleri arasında yeni bağlar oluşur. Yeni görüntülere, kokulara, seslere ve deneyimlere tamamen açık olan bebeklerin, bu deneyimleri beyinlerinde işleyebilmeleri için kaliteli uykuya ihtiyaçları vardır.
Bebeklerin uyku düzeni ve günlük uyuma saatleri erişkinlerdekinden oldukça farklıdır. Bebeğiniz büyüdükçe uykusu erişkin tipi uykuya dönmeye başlar. 1 yaşına gelene kadar bebeğin uykusu haftalar içinde zamansal olarak azalır. Bebek 2-3 yaşa geldiğinde uykusu daha düzenli ve erişkine daha benzer bir hal alır.
UYKU HİJYENİ İÇİN…
• Rahat bir yatak sağlanması: Bebeğin yatağı rahat, anne ve babanın kolay kontrol edebileceği bir ortamda olmalıdır.
• Bebeğin karnı tok olmalıdır.
• Altı temiz tutulmalıdır.
• Ortamın ısısı, ışıklandırması, sessizliği kontrol edilmelidir.
• Bebeğin kendi yatağında uyuması desteklenmelidir.
Bu tür önlemler genel olarak “uyku hijyeni” olarak bilinir ve sağlıklı bir uyku ve bunun da ötesinde sağlıklı bir birey gelişimi için önemlidir. Bebek uykusu için diğer önemli kural ise, gündüzleri bebeğe kaliteli zaman ayrılmasıdır. Günümüzde anne babaların çalışması ve eve ulaşmasındaki sorunlar nedeni ile akşam çocuklarını gördüklerinde saatin geç olması ve bebeğin anne-babayı görmek istemesi çocukta uykuya dalış sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle eve gelince bebeğin yaşı ne olursa olsun onunla konuşulması, bebeğin fiziksel gereksinimleri yanında psikolojik gereksinimlerinin de karşılanması önemlidir.
BEBEĞİM NE KADAR UYUMALI?
YAŞ İhtiyaç duyulan yaklaşık uyku miktarı
Yeni doğan Günde 16-18 saat
3 hafta Günde 15-18 saat
6 hafta Günde 15-16 saat
4 ay 9-12 saat gece uykusu artı iki kısa gündüz uykusu (her biri 2-3 saat)
6 ay 10-11 saat gece uykusu artı iki kısa gündüz uykusu (her biri 2-3 saat)
9 ay 10-12 saat gece uykusu artı iki kısa gündüz uykusu (her biri 1-2 saat)
1 yaş 10-11 saat artı bir – iki kısa gündüz uykusu (her biri 1-2 saat)
18 ay 10-12 saat artı genellikle bir kısa gündüz uykusu (1-2 saat)
2 yaş 10-12 saat artı bir kısa gündüz uykusu (1-2 saat)
3 yaş 10-11 saat artı muhtemelen bir kısa uyku (2 saat)
ANNELERE BEBDEĞİN AYINA UYGUN ÖNERİLER
0-3 ay: Yeni doğan bebeğiniz ilk haftalarda günde 17-18 saat uyur. 3. aya gelindiğinde günlük uyku zamanı 15 saate düşer. Ancak bu uyku hiçbir zaman gece olsun gündüz olsun aralıksız olarak 2-3 saati geçmez.
Bu aynı zamanda annenin de bu dönemde düzensiz uyuması demektir. Beslemek için, altını temizlemek için veya sadece oynamak için uykunuz bölünecektir. Özellikle gece saatlerinde bebeğiniz 4 saatten fazla uyuyorsa, mutlaka uyandırmalı ve beslemelisiniz. Aksi takdirde, bebekte kilo alma sorunları olabilir.
6-8 haftalık olduğunda bebeğinizin yatağını ayırabilirsiniz. Onu yatağına yatırın, uyutmak için çaba harcamayın, kucağınıza almayın veya sallamayın. Böylece kendiliğinden uyumayı öğrenme şansı tanırsınız.
3-6 ay: 3-4 aylık olan çoğu bebek günde 15 saat uyur. Bunun yaklaşık 10 saati gece, 5 saati ise gündüzdür. Eskisi gibi her 2-3 saatte bir uyanmamaktadır. Geceleri ancak birkaç kez beslemek için uyanabilirsiniz. Gündüz uykuları ise 2-3 parti halinde yaklaşık 5 saat olacaktır.
Bu dönemde; bebeğinizin uyku saatlerini planlamaya başlayabilirsiniz. Geceleri 20.00-20.30 sıralarında uyuması uygun olacaktır. Bu saatlerde bebeğiniz çok enerjik görünse de yatmasını sağlayın. Gündüz uykularını da belli saatlere planlamaya çalışın.
Yatma zamanı için birtakım alıştırmalar geliştirmeye çalışın. Onu yatırmadan önce oynadığınız oyunları yavaşlatın. Pijamalarını giydirin. Hikaye anlatın, ninni söyleyin. Işıkları azaltın. Bunu her gün yaparak bebeğinizin yatma saati geldiğini öğrenmesini sağlayın. Bebeğiniz gece uykusunu 10 saat uyuduktan sonra onu uyandırın. Böylece gündüz uykularını da düzenli uyumasını sağlarsınız.
6-9 ay: Günlük uykusu yaklaşık 14 saattir. 7 saate yakın bir süre hiç uyanmadan uyuyabilir. Sabah ve öğleden sonra olmak üzere günde 2 kez kısa süreli gündüz uykuları uyuması uyku düzeninin sağlanmasında faydalı olur.
Bu dönemde yatma zamanı için daha önceden geliştirdiğiniz alıştırmaların faydasını görürsünüz. Bebeğiniz artık önceden alıştırdığınız gibi pijamalarını giydirdiğinizde, hikaye okuyup ninni söylediğinizde uyku zamanının geldiğini kabul edecektir. Her gün aynı saatte gündüz uykularına yatmasını sağlayın. Kendi kendine uyuyakalmasını sağlamaya çalışın.
9-12 ay: Bu aylarda muhtemelen bebeğiniz geceleri 10-12 saat ve gündüzleri 2 kez 30 dakika-2 saat uyuyor olacaktır. Size düşen ise yatma zamanı alışkanlıklarını bozmamasını sağlamak, kendi kendine uyuması için gerekenleri yapmak olmalıdır.
12-18 ay: Bebeğiniz günde 13-14 saat uyuyacaktır. 18 aylık olduğunda günde 2 kez olan kısa gündüz uykularını öğleden sonraları 30 dakika-2 saatlik tek uykuya indirebilir. Size düşen ise yatma zamanı alışkanlıklarını bozmamasını sağlamak, kendi kendine uyuması için gerekenleri yapmaktır.
18-24 ay: Geceleri 10-12 saat, gündüzleri 2 saatlik bir öğlen uykusu yeterlidir. Bu aylarda çocuğunuz oluşturduğunuz alışkanlıkları yıkabilmek için çeşitli hilelere başvurabilir.
| DELİKSİZ BİR UYKU İÇİN… Bazı bebekler için geceleri uyumak daha zordur ve bunu yapmak için daha fazla ve doğru yardıma ihtiyaç duyar. Bebeğinizin deliksiz bir uyku uyuması için şunları uygulayabilirsiniz: -Bebeğinizi uyutmadan önce, ılık suyla yumuşak hareketlerle yıkayın ve ona kısa bir masaj uygulayın. -Bebeğinizi uyutmadan hemen önce doyurmaya özen gösterin, bu şekilde gece acıkarak sık sık uyanmasını engelleyebilirsiniz. -Uyku saatinde rahat ve sessiz bir ortam yaratın. Hafta sonlarında, tatilde aynı uyku saati ve düzenini uygulamaya çalışın. -Bebeğiniz ağladığında yatağından kaldırmadan onu rahatlatmaya çalışın. Yumuşak bir sesle onunla konuşun, hatta güzel bir ninni söyleyin. |
